Bank olmayan kredit təşkilatları (BOKT-lar) maliyyə bazarında əhəmiyyətli bir rol oynayaraq müştərilərinə fərqli kreditləşmə imkanları və maliyyə xidmətləri təqdim edir. TBC Kredit BOKT və Kəpəz BOKT isə bu sahədə öndə gedən təşkilatlardandır və hər iki qurum illər ərzində bazarda özünəməxsus mövqe qazanıb.
BOKT-ların müqayisəsi: Kim güclüdür - «Finca Azerbaijan», yoxsa BOKT «İnternational»? - RƏQƏMLƏR
FED.az adı çəkilən iki BOKT-u maliyyə göstəriciləriə uyğun müqayisə edib.
2023-cü il məlumatlarına əsasən, TBC Kredit BOKT və Kəpəz BOKT arasında aktivlərin həcmi baxımından ciddi fərqlər müşahidə olunur. TBC Kredit BOKT-un aktivləri Kəpəz BOKT-u xeyli üstələyir və bu fərq 2023-cü ildə TBC Kreditin aktivlərinin 20,522 min manat, Kəpəz BOKT-un isə 9,773 min manat olması ilə özünü göstərir.
Aktivlərin dəyişmə tempinə görə TBC Kredit BOKT 18,6% artımla Kəpəz BOKT-dan bir qədər geri qalır. Lakin TBC Kredit ümumi aktiv həcminin daha böyük olduğunu nəzərə alaraq daha dayanıqlı böyümə nümayiş etdirir.
|
Min manat |
Göstəricilər |
Min manat |
|
TBC Kredit BOKT |
BOKT-lar |
Kəpəz BOKT |
|
20 522 |
Aktivlər 2023 |
9 773 |
|
17 296 |
Aktivlər 2022 |
8 146 |
|
18,6% / 3 226 |
Aktivlərin dəyişməsi (%/manat) |
19,9% / 1 627 |
2019-2023-cü illər arasında TBC Kredit BOKT-un aktivləri Kəpəz BOKT-un aktivlərini hər il əhəmiyyətli dərəcədə üstələyir.
|
Aktivlər Min AZN |
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
2023 |
|
TBC Kredit BOKT |
16 035 |
12 818 |
15 896 |
17 296 |
20 522 |
|
Kəpəz BOKT |
2 846 |
3 104 |
5 112 |
8 146 |
9 773 |
|
TBC Kredit BOKT |
Aktivlər dinamika |
Kəpəz BOKT |
|
-31,9% |
2019 |
101,2% |
|
-20% |
2020 |
9% |
|
24% |
2021 |
64,6% |
|
8,8% |
2022 |
59,3% |
|
18,6% |
2023 |
19,9% |
|
-0,1% |
2019-2023 (orta) |
50,8% |
Öhdəliklərin həcminə görə
2023-cü ildə TBC Kredit BOKT-un öhdəlikləri 8,793 min manat, Kəpəz BOKT-un isə 6,317 min manatdır. Bu göstərici TBC Kreditin öhdəlik həcminin Kəpəz BOKT-u 39% və ya 2,476 min manat üstələdiyini göstərir.
TBC Kredit BOKT-un daha çox öhdəlikləri olması maliyyə resurslarına daha geniş çıxış imkanı əldə etdiyini və öz fəaliyyətini genişləndirmək üçün daha böyük potensiala malik olduğunu əks etdirir.
|
Öhdəliklər Min AZN |
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
2023 |
|
TBC Kredit BOKT |
8 477 |
4 870 |
6 969 |
6 832 |
8 793 |
|
Kəpəz BOKT |
2 029 |
2 108 |
3 819 |
6 079 |
6 317 |
Kapital göstəricisi
2023-cü ildə TBC Kredit BOKT-un kapital həcmi 11,729 min manat, Kəpəz BOKT-un kapitalı isə 3,457 min manat təşkil edir. Bu göstərici TBC Kreditin kapital üzrə Kəpəz BOKT-dan təxminən 240% daha yüksək maliyyə gücünə malik olduğunu göstərir. TBC Kreditin bu üstünlüyü onun bazarda daha geniş maliyyə dayanıqlığını və ehtiyat imkanlarını əks etdirir.
Digər illərə nəzər saldıqda, TBC Kredit BOKT-un kapital həcmi davamlı olaraq Kəpəz BOKT-u əhəmiyyətli dərəcədə üstələmişdir. Bu fərqlər TBC Kreditin illər üzrə stabil kapital artımını və Kəpəz BOKT-a nisbətən daha yüksək maliyyə gücünü qoruyub saxladığını aydın şəkildə vurğulayır.
|
Kapital Min AZN |
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
2023 |
|
TBC Kredit BOKT |
7 558 |
7 948 |
8 927 |
10 464 |
11 729 |
|
Kəpəz BOKT |
818 |
997 |
1 294 |
2 067 |
3 457 |
BOKT-ların «çörək ağacı» - Kredit portfellərinin müqayisəsi
2023-cü il məlumatlarına əsasən, TBC Kredit BOKT-un kredit portfeli 11,718 min manat təşkil etmiş, Kəpəz BOKT-un kredit portfeli isə 8,998 min manat olub. Bu rəqəmlər TBC Kreditin kredit portfeli həcminin Kəpəz BOKT-dan təxminən 2,720 min manat və ya 30% daha çox olduğunu göstərir. Bu fərq TBC Kreditin müştərilərinə daha geniş kreditləşdirmə imkanları təqdim etdiyini və daha böyük bazar payına sahib olduğunu vurğulayır.
|
Kredit portfeli Min AZN |
2021 |
2022 |
2023 |
|
TBC Kredit BOKT |
9 926 |
10 442 |
11 718 |
|
Kəpəz BOKT |
3 853 |
6 927 |
8 998 |
Əsas məsələ - hansı BOKT sahibinə daha çox qazanc gətirir?
2023-cü il üçün TBC Kredit BOKT-un xalis mənfəəti 1,265 min manat olduğu halda, Kəpəz BOKT-un xalis mənfəəti 1,390 min manat təşkil edib. Bu da Kəpəz BOKT-un TBC Kreditə nisbətən təxminən 10% daha çox mənfəət əldə etdiyini göstərir.
Ümumiyyətlə son 3 ilin məlumatlarına nəzər saldıqda Kəpəz BOKT yalnız 2023-cü ildə rəqibini üstələməyə nail olub.
|
Xalis mənfəət Min AZN |
2021 |
2022 |
2023 |
|
TBC Kredit BOKT |
979 |
1 537 |
1 265 |
|
Kəpəz BOKT |
43 |
773 |
1 390 |
5 ilin mənfəəti
TBC Kredit BOKT 2019-2023-cü illər ərzində ümumilikdə 4,419 min manat xalis mənfəət əldə edib. Bu müddət ərzində Kəpəz BOKT-un xalis mənfəəti isə cəmi 2,561 min manat olub. Bu göstəricilər TBC Kreditin Kəpəz BOKT-a nisbətən 1,858 min manat və ya 73% daha çox mənfəətlə çalışdığını göstərir.
TBC Kredit BOKT-un hər il davamlı mənfəət artımı ilə fəaliyyət göstərməsi ona daha böyük gəlir qazandırmış, 2021-2022-ci illərdə isə xüsusilə yüksək mənfəət əldə etməsinə imkan yaratmışdır. Kəpəz BOKT isə bu dövrdə mənfəətlilikdə bəzi illərdə geridə qalmış olsa da, son iki ildə (2022-2023) mənfəət göstəricilərində nəzərəçarpan bir yüksəliş göstərmişdir. Bu vəziyyət Kəpəz BOKT-un mənfəət artımında təkmilləşmə nümayiş etdirdiyini göstərir, lakin ümumi göstəricilərdə TBC Kreditin üstünlüyü davam edir.
|
Xalis mənfəət Min AZN |
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
2023 |
|
TBC Kredit BOKT |
248 |
390 |
979 |
1 537 |
1 265 |
|
Kəpəz BOKT |
176 |
179 |
43 |
773 |
1 390 |
Gəlirlilik göstəriciləri ROA və ROE üzrə
Kapitalın gəlirliyi – ROE
2023-cü ildə Kəpəz BOKT-un ROE göstəricisi 40.2%, TBC Kredit BOKT-un isə 10.7% təşkil edir.
|
ROE əmsalı |
2022 |
2023 |
|
TBC Kredit BOKT |
14,6% |
10,7% |
|
Kəpəz BOKT |
37,3% |
40,2% |
Aktivlərin gəlirliyi– ROA
Aktivlərin gəlirliyi üzrə Kəpəz BOKT-un ROA göstəricisi 14.2%, TBC Kredit BOKT-un isə 6.1%-dir.
|
ROA əmsalı |
2022 |
2023 |
|
TBC Kredit BOKT |
8,8% |
6,1% |
|
Kəpəz BOKT |
9,4% |
14,2% |
