2022-ci ildə ümumilikdə dünya iqtisadiyyatında və birjalarda baş verən proseslər şirkətlərin iqtisadi vəziyyətinə və səhm bazarına da ciddi təsirini göstərib.
FED.az xəbər verir ki, bir sıra sahələrdə gəlirlərin kəskin azalması şirkət səhmlərini ucuzlaşdırsa da, bəzi şirkətlərin səhmləri sahiblərinə böyük gəlir gətirib.
Birjada necə qazanırlar? 2022-də valyuta bazarının lideri – ABŞ DOLLARI OLUB - INVESTAZ TƏQDİM EDİR
Birjada necə qazanırlar? - 2022-də əmtəə birjalarında nə baş verdi? – ƏSAS DƏYİŞİKLİKLƏR - INVESTAZ TƏQDİM EDİR
Azərbaycanın aparıcı investisiya şirkəti olan «İnvetsAz» İnvestisiya Şirkətinin Tədris və Analiz Departamentinin baş mütəxəssisi Rövşən Məmmədov 2022-ci ildə səhm bazarında baş verən prosesləri şərh edərək, ən çox bahalaşan səhmləri təqdim edir.
2022-ci ildə ən çox dəyər qazanan səhmlər.
“S&P 500” indeksi dekabrda 5,9%, 2022-ci ili isə 19,4% azalaraq 2008-ci ildən bəri müşahidə olunan ən pis ilini eniş tendensiyası ilə başa vurdu. İnvestorlar davamlı yüksək inflyasiya, Federal Ehtiyatlar Sisteminin aqressiv faiz artımı və qeyri-müəyyən qlobal iqtisadi mənzərədən narahat olaraq qalırlar. Bu problemlərə baxmayaraq, bəzi şirkət səhmləri “ayı” tendensiyasına müqavimət göstərdi. Ən yüksək göstəricilər arasında enerji qiymətlərinin yüksəlməsindən faydalanan bir neçə neft və qaz şirkətləri, həmçinin neft məhsullarının saxlanmasına və daşınmasına kömək edən tanker şirkətlərinin səhmləri daxildir. ABŞ-ın əsas birjalarında satılan və bazar kapitalı ən azı 1 milyard dollar olan şirkətlər arasında 2022-ci ilin ən gəlirli 10 səhmləri bunlardır.
10. “Rhythm Pharmaceuticals Inc.” (Qeyd: RYTM)
“Rhythm Pharmaceuticals” nadir genetik metabolik pozğunluqların müalicəsi üçün dərmanlar hazırlayan əczaçılıq şirkətidir. Şirkətin flaqman dərmanı ABŞ “Qida və Dərman İdarəsi” tərəfindən “Bardet-Biedl” sindromunun və ya “BBS”-nin müalicəsi üçün təsdiqlənmiş “Imcivree” dərmanıdır. İyun ayında “FDA”, “BBS” xəstələrinə çəkilərini idarə etməyə kömək etmək üçün “Imcivree” markasını genişləndirdi. Noyabr ayında Böyük Britaniyanın “Dərman və Sağlamlıq Məhsullarını Tənzimləmə Təşkilatı” “Imcivree” üçün oxşar marka genişlənməsinə icazə verdi. “Rhythm” 80-dən çox həkimin “FDA-nın” genişləndirilməsi elanından sonra sentyabrın sonuna qədər “Imcivree” üçün 120-dən çox resept yazdığını bildirdi. “Rhythm Pharmaceuticals” səhmləri ilin sonuna kimi 191,8% artıb.
9. “Vista Energy SAB de CV” (VIST)
“Vista Energy” Meksika və Venesuelada fəaliyyət göstərən neft və qaz kəşfiyyatı və hasilatı şirkətidir. Oktyabr ayında Vista üçüncü rübdə ümumi hasilatın illik müqayisədə 26%, o cümlədən neft hasilatının 35% artdığını bildirdi. Şist neft istehsalı illik müqayisədə 51%, ümumi gəlir isə 91% artıb. Yüksək enerji qiymətləri Vistaya düzəliş edilmiş xalis gəlirini illik 325% artırmağa kömək etdi. Vista səhmləri 2022-ci ildə 193,8% bahalaşıb.
8. “PBF Energy Inc.” (P.B.F.)
“PBF Energy” benzin, dizel yanacağı və digər emal məhsulları istehsal edən müstəqil neft emalı zavodudur. PBF son rüblərdə balansını əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdıraraq, üçüncü rüb hesabatına qədər olan 18 ay ərzində konsolidasiya edilmiş borcunu 2,6 milyard dollardan çox azaltmaqla əlverişli enerji mühitindən istifadə etdi. Dizel qiymətləri 2022-ci ildə 25%-dən çox artmış, benzin qiymətləri isə ilin birinci yarısında kəskin yüksəldikdən sonra illik müqayisədə 5%-dən çox aşağı düşüb. Oktyabr ayında PBF üçüncü rübdə 77,6% gəlir artımı göstərmişdir. İnvestorlar PBF-nin balansını təkmilləşdirməyə davam edəcəyini gözləyə bilərlər. Şirkət hətta bu yaxınlarda 2020-ci ilin mart ayından dayandırılmış 20 sentlik rüblük dividendlərini bərpa edib. “PBF Energy” səhmləri 2022-ci ildə 214,4% bahalaşıb.
7. “TransMedics Group Inc.” (TMDX)
“TransMedics” orqan transplantasiyası üzrə ixtisaslaşmış tibb şirkətidir. Şirkət “FDA” tərəfindən təsdiqlənmiş yeganə orqan nəqli sistemini işləyib hazırlayıb ki, bu da daşınma zamanı onların canlılığını qoruyaraq bir çox orqanın daşınması üçün nəzərdə tutulub. “TransMedics”-in gəliri, ürək və qaraciyər nəqli sistemlərinin kommersiya satışından irəli gələn üçüncü rübdə illik 378% artıb. Şirkət illik gəlir artımının ən azı 164% olacağını proqnozlaşdırır. “TransMedics” həmçinin daha böyük bir tibb şirkəti üçün cəlbedici satınalma hədəfi ola bilər. TMDX səhmləri 2022-ci ildə 222,1% artıb.
6. “Madrigal Pharmaceuticals Inc.” (MDGL)
“Madrigal Pharmaceuticals” metabolik və qaraciyər yağlanması kimi xəstəlikləri olan şəxslər üçün müalicə vasitələrinin hazırlanmasında ixtisaslaşan biotexnologiya şirkətidir. Madrigal, alkoqolsuz “steatohepatit” və ya “NASH” və qaraciyər fibrozunun müalicəsi üçün “Resmetir” dərmanı üçün uğurlu sınaq proseslərini bildirdikdən sonra, dekabrın 19-dan etibarən səhmlər demək olar ki, 268% dəyər qazanıb. Cəmi 5 milyard dollarlıq bazar kapitallaşması ilə “Madrigal Pharmaceuticals” 2023-cü ildə alışlar üçün son dərəcə cəlbedici ola bilər. Madrigal səhmləri 2022-ci ildə 242,5% bahalaşıb.
5. “Tidewater Inc.” (TDW)
“Tidewater” dəniz yolu ilə enerjisinin dəstəklənməsi və nəqli üzrə ixtisaslaşan neft və qaz xidməti şirkətidir. Digər neft və qaz şirkətləri kimi, “Tidewater” də, xüsusilə Ukraynanın işğalı başlayandan bəri artan enerji qiymətlərindən faydalanmışdır. Noyabr ayında “Tidewater”, 2022-ci ilin ilk üç rübü üçün 73,4% gəlir artımı bildirmişdi. Xalis zərərlər də bir il əvvəlki 91,6 milyon dollardan 32,4 milyon dollara qədər azalıb. “Tidewater” gəmi daşımacılığı sahəsindəki nağd marjanın üçüncü rübdə ikinci rübdə qeydə alınmış 38,2%-dən 40,6%-ə yüksəldiyini və orta gündəlik nisbətin 3-cü rübdə 1100$ artaraq Şimal dənizi üçün demək olar ki, bütün zamanların ən yüksək səviyyəsinə çatdığını açıqlamışdı. “Tidewater” səhmləri keçən il 244,1% dəyər qazanıb.
4. “Torm PLC” (TRMD)
“Torm”, 80-dən çox gəmidən ibarət tam mülkiyyətdə olan donanma ilə Böyük Britaniyada yerləşən emal edilmiş neft tədarükü şirkətidir. Noyabr ayında “Torm” şirkətin tarixində ən yaxşı rüblük nəticələri açıqladı. Şirkət bildirib ki, böyük həcmli nağd pul axını ona dekabr ayında rekord məbləğdə 119 milyon dollar və ya hər səhm üçün 1,46 dollar dividend ödəməyə imkan verib. Üçüncü rübün gəliri ötən 2021-ci illə müqayisədə demək olar ki, üç dəfə artıb. Beləki, şirkət 2021-ci ilin üçüncü rübünü 14.7 milyon dollar zərərlə bitirmişdisə, 2022-ci ilin üçüncü rübündə 217.1 milyon dollar xalis mənfəətə əldə edib. Yüksələn daşınma tarifləri “Torm”-un səhmlərini 2022-ci ildə 266,5 % bahalaşdırdı.
3. “Verona Pharma PLC” (VRNA)
“Verona Pharma” tənəffüs yolu xəstəliklərinin müalicəsi üçün dərmanlar hazırlayan əczaçılıq şirkətidir. Verona son mərhələdə xroniki obstruktiv ağciyər xəstəliyi və ya “KOAH” - dərman əvəzləyicisi “enzifenthrin” ilə bağlı araşdırmaları ilə bağlı verdiyi müsbət açıqlamalar fonunda, 2022-ci il avqustun 9-da səhmləri 44,3% bahalaşdı. Dekabr ayında müsbət “enzifenthrin” xəbərlərinin növbəti axını Verona səhmlərini yeni çoxillik zirvələrə qaldırdı. “Verona Pharma” səhmləri 2022-ci ildə 288,8% dəyər qazanıb.
2. “Scorpion Tankers Inc.” (STNG)
“Scorpio Tankers” dünya üzrə neft məhsullarını daşıyan okeana gedən tankerlər parkını idarə edir. Rusiya Ukraynanı işğal etdikdə tanker tarifləri yüksəldi və Scorpio 2022-ci ilin ilk üç rübündə borcunu 970 milyon dollar azaldaraq əlverişli mühitdən istifadə etdi. Üçüncü rübdə gəmilərin gəliri illik 300%-dən çox artaraq 490 milyon dollara çatıb. Neft məhsullarına artan tələb, aşağı ehtiyatlar və yüksək emal marjaları tanker tariflərini dəstəkləməyə davam edəcək. “Scorpio Tankers” səhmləri 2022-ci ildə 319,8% bahalaşıb.
1. “Target Hospitality Corp.” (TH)
“Target Hospitality” 2022-ci il neft və qaz bumunda bir qədər qeyri-ənənəvi oyunçu idi. Şirkət neft və qaz qazmalarında, mədən işlərində, irimiqyaslı tədbirlərdə, dövlət qurumlarında və təbii fəlakətlərin nəticələrinin aradan qaldırılmasında istifadə olunan işçiləri mənzil və digər müvəqqəti mənzillərlə təmin edir. Səhmlər il ərzində yüksəliş sürətinə malik idi, lakin qazancların çoxu iyulun əvvəlində baş verdi. Hədəf yeni hökumət müqaviləsini elan etdikdən sonra 2022-ci il üçün gəlir göstəricisini 53% artırdıqdan sonra səhmlər iyulun 8-də 25,8% artıb. “Target Hospitality” 2022-ci ili 325,3% artımla başa vurub.
Rövşən Məmmədov
İnvetsAz İnvestisiya Şirkəti
Tədris və Analiz Departamentinin baş mütəxəssisi
