2015-ci ildə baş verən 2 devalivasiya, yəni manatın dəyər itirməsi bir daha göstərdi ki, cəmiyyətin pul dövriyyəsinin böyük hissəsini istehlak krediti təşkil etmişdir. Bu kredit isə düzgün rəsmiləşdirilmədiyi üçün əhalinin böyük bir hissəsi ciddi maliyyə böhranı ilə üz-üzə qaldı və cəmiyyət-dövlət balansında bərabər itkilərin yaranmasına səbəb oldu. Bununla yanaşı 2015-ci il böhranı özü ilə bank sisteminin, dolayı təsirə əsasən sığorta və digər maliyyə institutlarının yaralar alması ilə də nəticələndi.
Eləcə də bax: Azərbaycanda hansı həyat sığortası şirkətinə etibar edirsiniz? - SORĞUNUN NƏTİCƏLƏRİ
Mövzu çərçivəsində bu problemlərə gətirib çıxaran amillərdən biri kimi kredit müqavilələrinin təminatı üsulu kimi seçilən kredit sığortası barədə məlumat verəcəyik.
Hazırda ən çox ipoteka müqavilələrində, bəzən isə istehlak krediti müqavilələrində əsas təminatlardan sayılan kredit sığortası adı könüllü olsa da, faktiki olaraq icbaridir. Vətəndaşlar ipoteka götürə bilmək üçün kredit sığortası müqavilə şərtlərinə imza atırlar. Bu isə aşağıdakılara gətirib çıxarır:
- ipoteka götürən şəxslər xəstəlikləri barədə sığortaçıya məlumat vermədikləri üçün bu xəstəliklə bağlı baş verəcək bütün neqativ hallar nəticəsində krediti ödəyə bilmədikdə, təminatdan kənarda qalır.
- 100 min manatlıq kreditə görə daha aşağı təminat (sığorta ödənişi) ala biləcəkləri şərtlərinə baxmayıb müqaviləni imzaladıqları üçün hadisə zamanı özü yaxud ailə üzvləri tam kredit məbləğində borclu statusunda qalır.
- Krediti verən bank eyni zamanda sığorta müqaviləsinin bağlanmasında vasitəçi olduğu üçün, vasitəçiliyə görə aldığı komissiya məbləği vətəndaşın ödədiyi sığorta haqqına təsir edir və vətəndaş adi halda komissiyasız ödəyəcəyi sığorta haqqından qat-qat artıq sığorta haqqı ödəyir.
- “Sığorta müqaviləsində bütün hallara təmiant verilir” deyə düşünsə də, şərtlərə baxmadığı və ona izah olunmadığı üçün istisna halları oxumadan böyük risklərlə üzbəüz qalır.
İstənilən sığorta müqaviləsinin bağlanması vətəndaşlarda itkiyə gətirdiyi üçün işinin peşəkarlarından dəstək almaqla, müqavilələri imzalamaq itkilərin qarşısını ala bilər.
Müəllif: Aqil Nuriyev, "İnsurance Consalting Service" MMC-nin direktoru
