2025-ci ilin ilk 10 ayında Azərbaycanın qeyri-neft sektorunun əsas hərəkətverici qüvvələrindən olan meyvə-tərəvəz ixracı mühüm nəticələr əldə edib.

• Azərbaycanın ən çox idxal etdiyi mallar – SİYAHI MƏBLƏĞLƏR

FED.az bu barədə Dövlət Gömrük Komitəsinə istinadən xəbər verir.

Bu dövrdə ölkədən 660 min 487 ton meyvə-tərəvəz ixrac olunub ki, bunun da ümumi dəyəri 695 milyon 474 min 540 dollar təşkil edib. Bu göstərici, kənd təsərrüfatı məhsullarının ölkənin ixrac potensialında artan rolunu bir daha təsdiqləyir.

Məhsul çeşidləri üzrə təhlil göstərir ki, Azərbaycanın meyvə-tərəvəz ixracında bəzi məhsullar həm həcminə, həm də gətirdiyi gəlirə görə xüsusilə seçilir. Hesabat dövründə ən çox gəlir gətirən məhsul ənənəvi olaraq tomat (pomidor) olub. Belə ki, 146,384 ton pomidor ixracından ölkəyə 159 milyon 788 min dollar valyuta daxil olub. İkinci yerdə isə yüksək əlavə dəyəri ilə seçilən meşə fındığı qərarlaşıb. Cəmi 15 min 428 ton fındıq ixracı 124 milyon 454 min dollarlıq gəlir təmin edib. Bu məhsullarla yanaşı, digər meyvə-tərəvəzlər də ixracda mühüm paya malikdir. Məsələn, 91 min 896 ton xurma ixrac olunaraq ölkəyə 66 milyon 875 min dollar gəlir gətirib.

Həmçinin, 81,796 ton almanın satışından 57 milyon 429 min dollar əldə edilib. İxrac portfelində 70 min 961 ton kartof (28 milyon 219 min  dollar) və 21 min 383 ton nar (20 milyon 492 min  dollar) da öz yerini tutub. Kənd təsərrüfatı məhsullarının emalı da diqqət çəkir; belə ki, 18 min 558 ton emal edilmiş məhsulun ixracı ölkəyə 29 milyon 651 min dollar qazandırıb.

Məhsulların bir kiloqramının orta ixrac qiymətinə nəzər saldıqda, meşə fındığının digər məhsulları qabaqladığı aydın olur. Fındığın hər kiloqramı orta hesabla 8.07 dollara (13.72 ₼) satılıb ki, bu da onu ən gəlirli kənd təsərrüfatı məhsullarından birinə çevirir.

Digər məhsulların orta ixrac qiymətləri isə belədir:

Emal edilmiş məhsullar: 1.60 $ (2.72 ₼)

Tomat (Pomidor): 1.09 $ (1.85 ₼)

Nar: 0.96 $ (1.63 ₼)

Xurma: 0.73 $ (1.24 ₼)

Alma: 0.70 $ (1.19 ₼)

Kartof: 0.40 $ (0.68 ₼)

2025-ci ilin ilk 10 ayının yekunları Azərbaycanın meyvə-tərəvəz ixracında ciddi artım olduğunu göstərir. Ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə ixracın ümumi dəyəri 30% artaraq 160,4 milyon dollar daha çox gəlir gətirib. Həcm baxımından isə artım 28,1% təşkil edib ki, bu da 144 min 780 ton daha çox məhsulun xarici bazarlara çıxarılması deməkdir.

Müqayisəli təhlil göstərir ki, artım demək olar ki, bütün əsas məhsul kateqoriyalarını əhatə edib. Ən diqqətçəkən məqamlardan biri meşə fındığı ilə bağlıdır. Fındıq ixracının həcmi demək olar ki, dəyişməz qalsa da (+0,1%), dəyəri 29,1% artaraq ölkəyə əlavə 28 milyon dollar gəlir gətirib. 

Həcm baxımından ən kəskin artım kartof ixracında qeydə alınıb. Bir il ərzində kartof ixracı 47,1% artaraq 22 min 727 ton çoxalıb və bu artım dəyərdə 37,8%-lik yüksəlişlə müşayiət olunub.

Ənənəvi ixrac lideri olan tomat (pomidor) da öz mövqelərini gücləndirib. Tomat ixracı həcm olaraq 23,1% (27 min 462 ton), dəyər olaraq isə 12,6% (17,8 milyon dollar) artıb. Alma (+22,3% həcm, +34,7% dəyər) və xurma (+23,3% həcm, +26,3% dəyər) ixracında da stabil və yüksək artım templəri müşahidə olunur.

İxrac edilən məhsullar arasında yeganə azalma emal edilmiş meyvə-tərəvəz məhsullarının həcmində baş verib (-9,3%). Lakin maraqlıdır ki, həcmin azalmasına baxmayaraq, bu məhsulların satışından əldə edilən gəlir 1,9% artıb.