London ICE fyuçers birjasının məlumatlarına görə, Avropada qazın orta qiyməti oktyabrda sentyabr ayı ilə müqayisədə 2% azalaraq 1000 kubmetr üçün təxminən 385 dollara və illik müqayisədə təxminən 16% azalıb.
FED.az xəbər verir ki, Avropanın mərkəzlərində qazın qiyməti 2024-cü ilin payızında artmağa başlayıb və 2025-ci ilin birinci rübündə 1000 kubmetr üçün 509 dollar, ikinci rübdə 420 dollar, üçüncü rübdə isə 399 dollar təşkil edib. Ümumilikdə yanvar-oktyabr aylarında qiymətlər 2024-cü ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 19% artaraq 437 dollara çatıb.
Bununla yanaşı, sentyabr ayından başlayaraq qazın qiyməti ötən illə müqayisədə azalmağa başlayıb. Belə ki, sentyabrın 30-da qaz fyuçersləri hər 1000 kubmetr üçün təxminən 380 dollara satıldığı halda, oktyabrın 31-də ticarət 372 dollar səviyyəsində bağlanıb - keçən ayın sonundan 2% aşağı.
Xatırladaq ki, 2024-cü ilin sentyabrında Avropada qazın orta qiyməti 1000 kubmetr üçün təxminən 416 dollar (illiklə müqayisədə 0,3% aşağı), oktyabrda 456 dollar (-11%), noyabrda 491 dollar (-4%), dekabrda 489 dollar (+20%) olmuşdu.
2025-ci ilin əvvəlində də qiymətlər artırdı, belə ki, 2025-in yanvarında qazın 1000 kubmetri 517 dollar (+58%), fevralda 517 dollar (+58%), martda 467 dollar (+55%), apreldə - 409 dollar (+28%), mayda - 412 dollar (+15%), iyunda - 439 dollar (+14%), iyulda - 410 dollar (+12%) olmuşdu. Avqustda isə qiymətlər ötən illə müqayisədə azalmağa başlayıb. Belə ki, 2025-in avqustunda 1000 kubmetr qazın qiyməti 394 dollar (ötən ilin eyni ayı ilə müqayisədə 10% aşağı), sentyabrda - 393 dollar (-5,5%), oktyabrda - 385 dollar (-5,5%) olub.
Qiymətin aşağı salınmasının səbəbləri Avropada qazın alınması qrafiki ilə bağlıdır. Avropa cari isitmə mövsümünə oktyabrın 13-də onun anbarları bir il əvvəl 95%-lə müqayisədə cəmi 83% dolu olmaqla başladı. O vaxtdan bəri Aİ ölkələri yeraltı qaz anbarlarından 1,8 milyard kubmetrdən çox qaz çıxarıblar. Bununla belə, xalis çəkilmə (çıxarma dərəcəsi vurulan həcmdən artıq) cəmi təxminən 340 milyon kubmetr təşkil edir. Bu vəziyyət qeyri-bərabər hava şəraiti fonunda yaranıb: bir həftə soyuq havanın ardınca növbəti istilər gəldi və əksinə. Bu fonda avropalı istehlakçılar ay ərzində yeraltı qaz anbarlarından qazın vurulması və çıxarılması arasında dəyişib, bu da qiymət dinamikasına təsir edib.
Avropa Komissiyasının tələblərinə görə, Aİ ölkələri hər il oktyabrın 1-dən dekabrın 1-dək öz anbarlarının qazla 90% dolu olmasını təmin etməlidir. Əlavə olaraq, çətin doldurma şərtləri halında 10% elastikliyə icazə verilir.
Bütövlükdə, Avropanın yanacağa tələbatının artması ilə əlaqədar olaraq, ilin əvvəlindən qaz qiymətləri keçən illə müqayisədə daha yüksək olub. Bu fonda Avropa aprel-oktyabr aylarında yay mövsümündə rekord miqdarda mayeləşdirilmiş təbii qaz (LNG) idxal edib və regiona tədarüklər 82 milyard kubmetrdən çox olub. Əvvəlki LNG idxal rekordu 2023-cü ildə qeydə alınıb.
