Son illər ölkəmizdə kənd təsərrüfatının ənənəvi sahələrindən olan çəltikçiliyin inkişafı, əhalinin düyüyə tələbatının ödənilməsi və çəltik istehsalının artırılması istiqamətində bir sıra tədbirlər görülüb və müsbət nəticələr əldə olunub. “Kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalçılarına dövlət dəstəyi haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2007-ci il 23 yanvar tarixli Sərəncamına əsasən buğda və çəltik əkini sahəsinin becərilməsində istifadə edilən yanacaq və motor yağlarına görə dövlət büdcəsinin vəsaiti hesabına hər hektar üçün 90 manat yardım verilməsi, həmçinin kənd təsərrüfatının inkişafı istiqamətində həyata keçirilən digər tədbirlər istehsalçılarda bu sahəyə marağı artırıb.
“Ərzaq məhsullarının tədarükü və təchizatı” ASC-nin şöbə müdiri, kənd təsərrüfatı məsələləri üzrə ekspert Nicat Nəsirli ölkəmizdə çəltikçiliyin perspektivləri ilə bağlı sualları cavablandırıb.
“Ölkə əhalisinin düyüyə olan tələbatının yalnız 23 faizi yerli istehsal hesabına ödənilir”
Nicat Nəsirli bildirib ki, statistik hesablamalara görə, 2016-cı ildə ölkəmizdə 2500 min hektarda çəltik əkilib, 5,6 min ton məhsul əldə olunub. 2017-ci ildə çəltiyin əkin sahəsi əvvəlki illə müqayisədə 2 dəfədən çox artaraq 5100 hektara, düyü istehsalı isə 16,2 min tona çatıb. Orta məhsuldarlıq 31,1 sentner/hektar təşkil edib. Hazırda bu məhsul üzrə idxaldan asılılıq yüksək səviyyədədir. Təkcə ötən il Hindistan, Pakistan, İran və digər ölkələrdən 51 min 60 ton düyü idxal olunub və buna 36 milyon ABŞ dolları xərclənib. Ölkə əhalisinin düyüyə olan ümumi tələbatı isə təxminən 45 min tondan çoxdur. İl ərzində 8 ton düyü ixrac olunduğunu nəzərə alsaq, tələbatın yalnız 23 faizinin yerli istehsal hesabına ödənildiyini görərik.
2025-ci ilədək çəltik əkini sahələri 10 min hektara, istehsalın həcmi isə 40 min tona çatdırılacaq
Çəltikçilik çətin əl əməyi tələb edən sahələrdən olub. Yeni texnologiyalar əsasında yetişdirilmiş çəltik şitilləri ötən il ilk dəfə olaraq Koreya Respublikasından gətirilib və ən müasir maşın-mexanizmlərdən istifadə edilməklə cənub bölgəsində əkilib. Nicat Nəsirli qeyd edib ki, çəltik istehsalına marağın artırılması üçün “Azərbaycan Respublikasında çəltikçiliyin inkişafına dair 2018-2025-ci illər üçün Dövlət Proqramı” təsdiq edilib. Proqramda yaxın illərdə çəltik əkini sahələrinin genişləndirilməsi və çəltiyin məhsuldarlığının artırılması, bu sahə üzrə normativ-hüquqi bazanın təkmilləşdirilməsi, elmi təminatın və kadr potensialının gücləndirilməsi, emal müəssisələrinin yaradılmasının təşviqi, toxumçuluq təsərrüfatlarının yaradılmasının dəstəklənməsi və digər məsələlər öz əksini tapıb. Dövlət Proqramının icrası nəticəsində 2025-ci ildə orta məhsuldarlıq 40,0 sentner/hektar olmaqla, çəltik əkini sahələri 10 min hektara, istehsalın həcmi 40 min tona çatdırılacaq.
“Unutmaq olmaz ki, dənli bitkilərin əkin strukturunda, eləcə də insanların qida rasionunda düyü buğdadan sonra ikinci yeri tutur. Düyüyə tələbat ilbəil artım dinamikasına malik olduğundan, çəltik istehsalı kənd təsərrüfatının ən perspektivli sahələrindən biridir”, - deyə “Ərzaq məhsullarının tədarükü və təchizatı” ASC-nin şöbə müdiri əlavə edib.