Son illər Azərbaycanda avtomobillərə maye qazla işləməsi üçün quraşdırılan avadanlıqlara maraq çoxalıb.
Elə buna görə də ölkədə mövcud sistemləri quraşdıran şirkətlərin da sayında artım müşahidə olunur. Paytaxt yollarında hərəkət edərkən müxtəlif reklam roliklərində, tablolarında bu cür şirkətlərin adına rast gəlmək mümkündür. Əsas məsələ isə təhlükəsizlik tələblərinə nə dərəcədə əməl olunmasıdır. Yəni, hər hansı şirkətin bu işlə məşğul olması üçün uyğunluq sertifakatı mütləq olmalıdır.
Azərbaycanda bu işlə məşğul olan şirkətlərə lisenziya Fövqəladə Hallar Nazirliyi tərəfindən verilir.
Bu arada bildirək ki, minik avtomobillərini maye qazla işlətmək məsələsi ölkəmizdə yeni-yeni gündəmə gəlsə də, dünyada “Ekoqaz” sistemindən uzun illərdir ki, istifadə olunur. Çünki bu sistemdə qazın sərfiyyatı artıq olsa da, benzinə nisbətən daha sərfəlidir.
Ölkədə sözügedən avadanlığın quraşdırılması ilə məşğul olan “Ekoqaz” şirkətinin direktoru Muhtar Tayşi açıqlamasında qeyd edib ki, mövcud qaz avadanlıqları benzinlə işləyən injektorlu bütün avtomobillərə quraşdırılır:
“Ancaq bu avadanlığı dizel mühərrikli maşınlara quraşdırmaq mümkün deyil. Avtomobilin baqaj hissəsinə qaz balonu qoyulur və bundan sonra mühərrikə bir neçə detal əlavə edilir. Bununla da avtomobil həm maye qaz, həm də benzinlə işləyə bilir. Sürücülər tərəfindən bizə sistemin quraşdırılması üçün çoxlu müraciətlər edilir. Elə buna görə də filiallarımızın sayını artırırıq”.
Qiymət məsələsinə gəlincə isə şirkət rəhbəri bildirib ki, avadanlığı 4 silindirli maşınlarda quraşdırmağın qiyməti 1500 manatdan başlayır:
“6 slindirli 1800 manat, 8 silindirli isə 2200 manatdır. Bütün avadanlıq şirkət tərəfindən təmin edilir. Müştəriyə 1 il zəmanət veririk. Bu benzinə nisbətən daha sərfəlidir. İndi hazırda bir maşın nə qədər benzin yandırırsa, qazla işləyəndə onun sərfiyyatı artır. Yəni 10 litr benzin sərf olunursa, qaza keçən zaman bu 11 litr olur. 10 litr benzinə 9 manat pul verirsiniz, ancaq o həcmdə qaza 4 manat 40 qəpik pul ödəyirsiniz. Qiymətlərdə yarıbayarı fərq var”.
O, həmçinin əlavə edib ki, LPG sisteminin, yəni propan butan qazının avtomobilə quraşdırılmasının heç bir təhlükəsi yoxdur:
“Dünyada bu sistemdən istifadə olunur. Avtomobilə quraşdırılan “qaz beyni” təhlükə anında partlamanın və ya alışmanın qarşısını alır. Bizim quraşdırdığımız sistemlər hazırda dünyanın ən təhlükəsiz sistemləridir. Bizim təhlükəsizlik klapanlarımız var. Quraşdırdığımız baklar 27 barometr təzyiqə davamlıdır. Heç bir təhlükəsi yoxdur. LPG sistemini yanacaqdoldurma məntəqələrində 8 -15 barometr təzyiqlə vururlar. Ancaq metan sistemində qaz 250 barometr təziyiqlə vurulur. Ona görə də metanın boş bakları çox ağırdır. Əsl təhlükə yaradan da metan sistemləridir. Çünki metan sistemi dünyada böyük həcmli maşınlar üçün nəzərdə tutulub. Şirkətimiz Fövqəladə Hallar Nazirliyi tərəfindən şəhadətnamələr, Dövlət Yol Polisi tərəfindən xüsusi icazələr alıb”.
Baş Dövlət Yol Polis İdarəsinin İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin rəisi Kamran Əliyev mövzuyla bağlı bildirib ki, bu məsələ yol polisi ilə razılaşdırılmalıdır:
“İcazə alındıqdan sonra müvafiq lisenziyası olan, texniki təmir stansiyalarında zəmanətlə bu sistem quraşdırılır. Quraşdırılmadan sonra yanacaq sisteminin dəyişdirilməsi ilə bağlı Dövlət Yol Polisində təkrar qeydiyyat aparılır. Avtomobilin şəhadətnaməsində hansı qaz yanacağı ilə işləməsi barədə xüsusi qeydlər yazılır.
Hər nəqliyyat vasitəsində bunu quraşdırmaq mümkün deyil. Xüsusilə də sərnişindaşıma həyata keçirməyən ümumi nəqliyyat vasitələrinə bu şamil olunur. İstehsalçı zavod tərəfindən maye qazın istifadəsi üçün icazə varsa bu halda heç bir problem yoxdur.
Şirkətlərə xüsusi lisenziya Fövqəladə Hallar Nazirliyi tərəfindən verilir. Onların verdiyi sənəd əsasında dövlət yol polisində müvafiq qeydiyyat aparılır ki, bu nəqliyyat vasitəsi həm benzin, həm də maye qazla işləyə bilər.
Sürücülər avadanlığı quraşdırdıqdan sonra yol polisində qeydiyyatdan keçmirsə, həmin halda məsuliyyətə cəlb olunurlar. Normativ sənədlər pozulmaqla əlavə avadanlığın quraşdırılmasına görə sürücülər 150 manat miqdarında cərimə edilir. LPG sistemi propan butan, CNG sistemləri isə metan qazı ilə işləyir”.
