Son illər ağır iqtisadi vəziyyətdə olan Livanın maliyyə sektorunda vəziyyət ümumiyyətlə nəzarətdən çıxıb.
FED.az xəbər verir ki, son iki gündə Livarda yerli valyuta – Livan funtu ABŞ dolları qarşısında daha 20% ucuzlaşaraq 1 dollar üçün 140 min funtdan da aşağı düşüb.
Bu ölkədə 90%-lik devalvasiya oldu – YERLİ VALYUTA 10 DƏFƏ UCUZLAŞDI
Xatırladaq ki, 2019-cu ildən bəri ağır iqtisadi böhran yaşayan Livanın yerli valyutası dolar qarqsında dəyərini itirməkdədir. 4 il əvvəl 1 dollar 1500 Livan funtuna bərabər idi, iqtisadi çətinliklər başlayanda Mərkəzi Bank məzənnəni 10 dəfə aşağı salaraq 1 dollar 15 min Livan funtuna bərabər elədi. Amma bu addım çətinlikləri aradan qaldırmadı, funt daha da ucuzlaşmaqda davam etdi və bu ilin əvvəlində artıq 1 ABŞ dolları 70 min Livan funtuna bərabər idi.
Baş nazir və baş bankir dolların bahalaşmasında - BİR-BİRİNİ İTTİHAM EDİR
Son günlər ümumiyyətlə Livan funtu və Livan iqtisadiyyatı üçün faciəvi olub. Son həftələr hökumət vəziyyəti nəzarətdə saxlamaq üçün məzənnəni 85-90 minə qaldırsa da, qara bazarda vəziyyət nəzarətdə çıxıb və artıq 1 ABŞ dolları əvvəlcə 120 min, daha sonra isə 140 min Livan funtuna yüksəlib. Bundan qeyzlənmiş əhali artıq yolları kəsməyə və etirazlara başlayıb.
Artıq Livan Mərkəzi Bankı əhalinin etirazlarının qarşısını almaq üçün dollar satışına başladığını elan edib. Mərkəzi Bankın rəhbəri Riad Salame bildirib ki, bank məhdudiyyətsiz həcmdə dollar satmağa hazırdır. Amma məzənnə 1 Abş dolları – 90 min funt olacaq.
Ümumiyyətlə isə 2019-cu ildən bəri funt öz dəyərinin 098%-ni itirib, yəni 50 dəfə ucuzlaşıb.
Son günlər baş verənlərin səbəbi Livan hökumətinin atdığı addvmlardır, əslində maliyyə sektorunda qayda-qanun yaratmağa xidmət edən bu tədbirlərə əsasən ölkədəki bir neçə məzənnə birləşdirilməli və daha real məzənnə təyin edilməli idi.
Bundan narazı qalan banklar etiraza başlayıb, indiyədək qara bazarda müşahidə edilən yüksək məzənnənin artıq rəsmiləşdiyini görən əhali isə banklara dollar almağa axışıb.
Hökumət bu addımla Beynəlxalq Valyuta Fondundan 3 milyard dollar dəstək almağa çalışır. Mərkəzi Bankın sədri bildirib ki, Livanın hələlik 10 milyard dollar valyuta ehtiyat var. Halbuki böhran başlayanda ehtiyatların həcmi 30 milyard idi.
Livan uzunmüddətli böhranı yaşamaqda davam edir, hansı ki, Dünya Bankı bunu 170 ilin ən pis böhranlarından biri sayır İqtisadi çətinliklər respublika həyatının bütün sahələrinə təsir edib. Livan iqtisadiyyatında çöküş 2018-ci ildə başlayıb və 2019-cu ildə kəskin fazaya keçib, hökumət büdcəni iflasdan xilas etmək üçün qənaətə keçib - pensiyaların və dövlət qulluqçularının maaşlarının azaldılması qərara alınıb, eləcə də yeni vergilər tətbiq edib. Amma maliyyənin tənəzzülü və hakimiyyətin reaksiyası sosial qeyri-sabitliyə səbəb olub: on minlərlə insan şəhərlərin küçələrinə çıxaraq hökumətin istefasını tələb edib.
İllər keçdikcə böhran daha da pisləşdi. İndi yerli əhali yanacaq və elektrik enerjisi, dərman və dərman çatışmazlığını kəskin şəkildə yaşayır. Vətəndaşların böyük əksəriyyəti yoxsulluq həddinin altındadır. Davam edən tənəzzülü dayandırmaq üçün yeganə şans xarici sponsorlardan maliyyə yardımı almaqdır. Amma qarşı tərəf ölkədə bir sıra islahatların aparılması üçün ilkin şərt qoyurlar ki, bu da hazırda mümkün deyil, çünki Livanda sabit hökumət yoxdur və 2022-ci ilin oktyabrından prezident yoxdur.
