Hesablama Palatası Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin tabeliyində Dövlət Sosial Müdafiə Fondunda (DSMF) aparılan yoxlamaların nəticəsini açıqlayıb. Palatanın məlumatına görə, yoxlama 2021-ci ildə fondun gəlir və xərc göstəricilərinin hesabatlarda doğru əks olunması, eləcə də publik hüquqi şəxs qismində vəsaitlərin idarəolunması ilə bağlı fəaliyyətini əhatə edib. Amma yoxlama pensiya və müavinətlərin təyin edilməsi mövzusuna toxunmayıb.
ANAMA-da pozuntular aşkarlanıb, 612,5 min manat məbləğində vəsait büdcəyə - BƏRPA OLUNUB
FED.az xəbər verir ki, 2021-ci il üçün DSMF-nin icra olunmuş gəlir və xərc göstəriciləri cəmi məbləğ baxımından hesabatlarda düzgün əks etdirilsə də, ayrı-ayrı istiqamətlər üzrə bəzi uyğunsuzluqlar aşkar olunub.
Belə ki, Fondun xəzinədarlıq vasitəsilə icra edilmiş gəlirləri və xərcləri barədə məlumatların üzləşdirilməsi ilə bağlı hüquqi aktlarda qeyd edilmiş tələblər tam təmin olunmayıb, bu isə sair daxilolmaların məbləğinin hesabatlarda 8,7% çox göstərilməsi ilə nəticələnib.
Palata bildirir ki, Fond və İşsizlikdən sığorta fondu üzrə sair daxilolmaların məbləği düzgün uçota alınmayıb, elektron informasiya bazalarının aidiyyəti qurumlar tərəfindən tam uyğunlaşdırılmayıb və vahid format hazırlanmayıb. Nəticədə hesablanmış faiz və maliyyə sanksiyaları üzrə vergi orqanlarının məlumatları ilə müqayisədə fərq yaranıb.
Məlum olub ki, fondda gəlir və xərclər vahid büdcə təsnifatına uyğun şəkildə tərtib və icra edilməyib, proqnozlaşdırma prosesində tələb olunan bir çox məlumatlar məzmun baxımından təkmil olmayıb, xüsusilə icra edilmiş vəsaitlər barədə hesabatlılıq müəyyən ediolməyib.
Son nəticədə, bütün bunlar gəlir və xərclərin icra səviyyəsinə təsir göstərib, həm də ayrılmış vəsaitlərlə bağlı “məqsəd-nəticə” uyğunluğunu qiymətləndirməyə imkan verməyib.
Araşdırma zamanı məlum olub ki, 2006-2016-cı illər üzrə 1 milyard 394 mln. manat məbləğində vəsait sığortaolunanların hesabı ilə eyniləşdirilməyib. Fond tərəfindən həyata keçirilmiş fəaliyyət nəticəsində həmin məbləğ 2021-ci ildə bir neçə dəfə azalsa da, ilin sonuna 274,6 mln. manat məbləğində sığorta haqları sığortaedənlər tərəfindən hesabatlarının verməməsi səbəbindən sığortaolunanlar üzrə bölüşdürülməyib.
Məlumatların müvafiq proqram təminatında real vaxt rejimində yüklənilməsi tam təmin edilməmiş, bəzi hallarda isə bu iş gecikmələrlə həyata keçirilmiş, nəticədə 2021-ci il ərzində 40,8 mln. manat məbləğində sığorta haqqı Fond tərəfindən sığortaolunanların fərdi şəxsi hesablarında əks etdirilməyib.
Ödənilmiş sığorta haqları üzrə sığortaedənlər tərəfindən hesabatların natamam verilməsi həmin vəsaitlərin sığortaolunanlar üzrə fərdi hesablarda qeydə alınmaması ilə nəticələnmişdir ki, bu da, sığorta hadisəsinin baş verdiyi təqdirdə sığortaedən, sığortaolunan və sığortaçı arasında öhdəliklərin sərhədlərinin müəyyənləşdirilməsi və bu öhdəliklərin icrasına təsir göstərəcək risklər sırasına aid edilə bilər.
Palata müəyyən edib ki, Fond tərəfindən Dövlət öhdəliyi dəqiq müəyyən edilməyib, həmçinin DSMF-yə dövlət büdcəsindən ayrılan vəsait də büdcə təsnifatı üzrə proqnozlaşdırılaraq icra edilməyib.
Dövlət büdcəsindən fonda ayrılacaq vəsait düzgün pronoz edilmədiyinə görə, büdcə təşkilatlarından daxilolmaların proqnoz və icra göstəricilərinin artıqlaması ilə icra olunması fonunda 2021-ci ildə dövlət büdcəsindən ayrılmalı olan vəsait 6,8 dəfə çox azaldılmışdır.
Araşdırma nəticəsində aşkar edilib ki, məcburi dövlət sosial sığorta haqları hesabına ödənilən 3 müavinət növü üzrə 18,9 mln. manat məbləğində vəsaitə əlavə tələbat yaranıb, 26 nəfər pensiyaçıya eyni zamanda 2 yerli orqan tərəfindən əmək pensiyası ödənilib, 6 nəfər pensiyaçının vəfatından sonrakı dövr üçün vəsait istifadə edilib.
Ödənişi davam etdirilən pensiya işləri üzrə aparılmış seçmələr əsasında məlum olub ki, 24 rayon (şəhər) üzrə 51 şəxsə 20 aprel 2013-cü il tarixədək təyin olunmuş pensiya təyinatının həyata keçirilməsi zamanı doğum tarixi dəyişdirilib və buna görə onlara pensiya ödənilib.
Nəticədə Hesablama Palatası tərəfindən qəbul edilmiş Kollegiya qərarında pensiya və müavinətlərin ödənilməsi istiqamətində nöqsanlar üzrə ümumilikdə 36,7 min manat vəsaitin bərpa edildiyi nəzərə alınmış, bu istiqamətdə 38,3 min manat artıq, 19 pensiyaçı üzrə 18,0 min manat əskik, həmçinin 115 pensiyaçı üzrə fərdi uçot məlumatlarında dəqiqləşmələr aparılaraq artıq və ya əskik ödəmələr müəyyənləşdirilmiş hallar üzrə vəsaitin, eləcə də bəzi müqavilələr üzrə 34,3 min manat çatışmazlıq məbləğinin bərpasının təmin edilməsi ilə bağlı tədbirlərin həyata keçirilməsi tapşırılmışdır.
Eləcə də, məlumatları təhrif edilmiş sənədlər əsasında 24 rayon (şəhər) üzrə 51 nəfərə 20 aprel 2013-cü il tarixədək pensiya təyin edilməklə 884 min manat məbləğində vəsait ödənilməsi halı və respublikanın digər rayon və şəhərlərində eyni hal üzrə cinayət tərkibinin əlamətlərinin olma ehtimalını diqqətə alaraq kənar dövlət maliyyə nəzarətinin nəticələri barədə müvafiq materialların Azərbaycan Respublikasının Baş Prokurorluğuna göndərilməsi qərara alınmışdır.
