Son illərdə əmək bazarındakı dəyişikliklər və ali təhsil müəssisələrinin məzunlarının məşğulluq səviyyəsi cəmiyyətin diqqət mərkəzində olan əsas mövzulardan biridir.
ADA Universitetinin məzunları harada iş tapa bilir? - ARAŞDIRMA
Bu kontekstdə ölkənin aparıcı iqtisadi Universiteti olan Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin (UNEC) məzunlarının əmək bazarındakı yeri diqqət mərkəzindədir. Onların əsasən hansı sahələrdə fəaliyyət göstərməsi, hansı ixtisaslara daha çox və ya daha az ehtiyac duyulması, ali təhsildə verilən hazırlığın real iş mühiti ilə uyğunluğu bu istiqamətdə önəmli meyarlar sayılır.
FED.az xəbər verir ki, Dövlət Məşğulluq Agentliyi tərəfindən hazırlanan “Məzunların məşğulluq reytinqi”ndən əldə etdiyi məlumat əsasında bu dəfə Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin (UNEC) məzunlarının işlə təmin olunması ilə bağlı vəziyyəti araşdırılıb.
2018-2022-ci illər ərzində Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetini (UNEC) bitirən 14 292 məzundan 9 128 nəfəri işlə təmin olunub.
Bu isə o deməkdir ki, ümumi məzunların təxminən 63,9 faizi öz ixtisasına uyğun əmək bazarında məşğulluq imkanı əldə edib.
Başqa sözlə, hər 100 UNEC məzunundan təxminən 64 nəfəri məzun olduqdan sonra iş tapmağı bacarıb.
Məşğulluq göstəriciləri ən yüksək olan ixtisaslar
Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti (UNEC) məzunlarının əmək bazarına uğurlu inteqrasiyası baxımından ölkənin qabaqcıl ali təhsil müəssisələrindən biridir. Son illərin statistikasına əsasən, bəzi ixtisaslar üzrə məzunların işlə təmin olunma faizi xeyli yüksəkdir. Bu ixtisaslar həm əmək bazarının tələblərinə, həm də beynəlxalq bilik və bacarıq standartlarına uyğunluğu ilə seçilir.
Həmin ixtisasların siyahısı (top10):
- Maliyyə (tədris ingilis dilində), əyani
- Mühasibat uçotu və audit (tədris ingilis dilində), əyani
- İqtisadiyyat (tədris ingilis dilində), əyani
- Biznesin idarə edilməsi (tədris ingilis dilində), əyani
- Mühasibat uçotu və audit (tədris türk dilində), əyani
- Maliyyə (tədris türk dilində), əyani
- Mühasibat uçotu və audit, əyani
- Marketinq, əyani
- Beynəlxalq münasibətlər (tədris türk dilində), əyani
- Marketinq (tədris türk dilində), əyani
Məşğulluq göstəriciləri ən az olan ixtisaslar
Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti (UNEC) tələbə qəbulu və məzun məşğulluğu baxımından ölkənin aparıcı ali məktəblərindən olsa da, bəzi ixtisaslar üzrə məzunların işlə təmin olunma göstəriciləri aşağı səviyyədə qalır. Aşağıdakı ixtisaslar (top10) üzrə məzunların işlə təminat səviyyəsi digərlərinə nisbətən daha aşağıdır:
-
- Dünya iqtisadiyyatı
- Beynəlxalq münasibətlər
- İstehlak mallarının ekspertizası və marketinqi
- Dövlət və bələdiyyə idarəetməsi
- İqtisadiyyat (tədris türk dilində)
- Metrologiya, standartlaşdırma və sertifikasiya mühəndisliyi
- Texnoloji maşın və avadanlıqlar mühəndisliyi
- Dizayn
- Çoxişlənən malların texnologiyası mühəndisliyi
- Ekologiya
İşlə təmin olunanların 86,6 faizi özəl, 13,4 faizi isə dövlət sektorunda çalışır.
Universitetdə ən çox məzun İqtisadiyyat (əyani) ixtisası üzrə olub ki, bu ixtisas üzrə 5 ildə 2 201 nəfər məzun olub, onların 1 350-si işlə təmin olunub. Bu da məzunların 61,3 faizi deməkdir.
Digər ixtisaslar üzrə vəziyyət aşağıdakı kimidir
Dünya iqtisadiyyatı ixtisası üzrə 1 127 məzun diplom almışdır və onların 669 nəfəri iş taparaq məşğulluq təmin etmişdir. Bu ixtisas üzrə iş tapma faizi 59.3% təşkil edir.
Mühasibat uçotu və audit ixtisası üzrə məzun olan 1 068 nəfərdən 741 nəfəri işlə təmin olunmuşdur. Bu, iş tapma göstəricisi baxımından 69.4% nisbətindədir və bu ixtisas üzrə iş tapma nisbəti ən yüksəklərdən biridir.
Menecment ixtisası üzrə 933 məzundan 616 nəfəri öz peşə sahəsində iş tapmışdır. Bu göstərici 66% təşkil edir ki, bu da müsbət göstəricidir.
Biznesin idarə edilməsi ixtisası üzrə 889 məzundan 538 nəfəri işlə təmin olunmuş və iş tapma faizi 60.5% olmuşdur.
İstehlak mallarının ekspertizası və marketinqi ixtisası üzrə isə 835 məzundan 543 nəfəri iş taparaq məşğulluğa nail olmuşdur. Bu, 65% iş tapma göstəricisi deməkdir.
Kommersiya ixtisası üzrə 484 məzundan 331 nəfəri işlə təmin olunub ki, bu da 68.4% iş tapma faizi deməkdir.
Sənayenin təşkili və idarə olunması ixtisasında 420 məzundan 297 nəfər iş tapmışdır və iş tapma faizi 70.7%-lə ən yüksək nəticələrdən biridir.
Qida məhsulları mühəndisliyi ixtisası üzrə isə 412 məzundan 260 nəfər işlə təmin olunub, bu da 63.1% iş tapma nisbətinə uyğun gəlir.
Məzunların ən çox çalışdığı digər sahələr:
İqtisadiyyat Universitetinin məzunları arasında məşğulluq səviyyəsi onların yönəldiyi iqtisadi fəaliyyət sahələrinə görə fərqlənir. Son məlumatlara əsasən, bu ali təhsil müəssisəsini bitirənlərin ən çox işlə təmin olunduğu 10 əsas sahə müəyyən olunub.
Ən çox sayda məzun Mərkəzi Bankın fəaliyyəti ilə bağlı sahədə iş tapıb. Bu istiqamətdə 1199 nəfər məzun çalışır. Bu göstərici, iqtisadi təhsil almış gənclərin bank-maliyyə sahəsinə marağının və bu sahədəki imkanların yüksək olduğunu göstərir.
İkinci yerdə ixtisaslaşdırılmamış mağazalarda sair məhsulların pərakəndə satışı sahəsi qərarlaşıb. Bu sektorda 387 nəfər məzun işlə təmin olunub. Bu, ticarət və satış sahəsinin daima genişlənən əmək bazarına sahib olduğunu sübut edir.
Üçüncü pillədə ixtisaslaşdırılmamış topdansatış fəaliyyəti yer alır. Burada 374 məzun işə qəbul olunub. Topdansatış sahəsi iqtisadiyyatçıların logistika və ticarət biliklərinə olan tələbatla seçilir.
Dördüncü sırada restoranlar tərəfindən göstərilən xidmətlər və yeməklərin çatdırılması sahəsi gəlir. Bu istiqamətdə 287 nəfər məzun işlə təmin olunub ki, bu da xidmət sektorunda geniş imkanların mövcudluğunu göstərir.
Beşinci yerdə ixtisaslaşdırılmamış mağazalarda ərzaq məhsullarının pərakəndə satışı sahəsi qərarlaşıb. Bu sahədə 224 nəfər məzun çalışır. Ərzaq ticarəti sahəsi daim aktual və stabil məşğulluq sahəsi kimi qalır.
Altıncı sırada mühasibat uçotu və vergilər üzrə məsləhətlər sahəsi dayanır. Bu istiqamətdə 199 nəfər məzun işlə təmin olunmuşdur. Rəqəmsal maliyyə və vergi sahəsində təcrübəyə malik gənc mütəxəssislərə yüksək tələbat müşahidə olunur.
Yeddinci yerə digər qruplara daxil edilməyən xidmətlərin göstərilməsi sahəsi yüksəlir. Burada 197 nəfər məzun çalışır. Bu kateqoriya bir neçə fərqli xidmət sahəsini əhatə edir və çevik iş imkanları ilə diqqət çəkir.
Səkkizinci sırada ixtisaslaşdırılmamış mağazalarda elektrik-məişət mallarının pərakəndə satışı sahəsi yer alır. Bu sektorda 169 nəfər məzun işlə təmin olunub.
Doqquzuncu pillədə ümumi xarakterli dövlət idarəetməsi gəlir. Bu sahədə 168 nəfər məzun çalışır. Dövlət qulluğuna maraq, iqtisadi biliklərə əsaslanan qərarvermə və idarəetmə sahəsində özünü göstərir.
Siyahını tamamlayan onuncu yer isə yaşayış və qeyri-yaşayış binalarının tikintisi sahəsinə aiddir. Burada 138 nəfər iqtisadçı məzun işlə təmin olunmuşdur.
