Azərbaycanda həyatın yaşam sığortası ilə bağlı hökumət və sığorta şirkətləri arasında müzakirələr okytabrın sonunadək başa çatmalıdır. Bu barədə FED.az-a Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi naziri Sahil Babayev bildirib.
Onun sözlərinə görə, hazırda həyat sığortası ilə bağlı müzakirələr təkcə Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi ilə həyat sığorta şirkətləri arasında aparılmır, müzakirələrdə Vergilər və Maliyyə nazirlikəri də iştirak edir.
Qeyd edək ki, söhbət əsasən yığım funksiyası daşıyan həyatın yaşam sığortasından gedir. Həyat sığortası qaydalarına əsasən, işləyənlər həyatlarını yaşam sığortası etdirməklə, hər ay öz əmək haqlarından həyat sığortası şirkətinə ödəmələr edirlər. Qanunvericiliyə əsasən, həyat sığortası üçün ödənişlər vergi və sosal ödənişlərdən azad edildiyinə görə, həmin vəsaitlər də sığorta haqqının üzərinə toplanır. Daha sadə desək, maaşın həyat sığortasına yönəldilən hissəsinə hesablanan vergi və sosial ödənişlər büdcəyə və DSMF-ə deyil, şəxsin sığorta şirkətindəki hesabına yönəldilir. Nəticədə sığortalanan vətəndaş böyük gəlir əldə edir (maaşın üzərinə təqribən 46%-lik vergidən azad olunan əlavə də gəldiyinə görə), büdcə və DSMF isə bu vəsaitləri itirir.
İndiyədək hökumət 2012-ci ildən tətbiq edilən bu yeniliyə «dözürdü». Amma son vaxtlar dövlət büdcəsi ilə bağlı sərtləşmələr, vergi və sosial sahədəki islahatlar həyat sığortasını və burada büdcədən kənarda qalan pulları yada salıb. Nəticədə indi hökumət bu sahədə dəyişikliklərin edilməsini istəyir.
Hökumət həyat sığortasına ödənilən məbləğə vergi güzəştinin ya tamamilə, ya da qismən aradan qaldırılmasına çalışır. Öz növbəsində həyat sığortası şirkətləri (ölkədə 3 həyat sığortası şirkəti var – «Qala Həyat», «Atəşgah Həyat», «Paşa Həyat») bu güzəştin ya tamamilə tozunulmaz qalmasına, ya da dəyişikliyin minimum olmasına çalışırlar.
Yeri gəlmişkən, son vaxtlar Azərbaycanda həyat sığortasındakı belə qazanma üsulunu başa düşənlərin sayı kəskin artıb və bu da büdcəyə (əmək haqqından vergi) və DSMF-ə gedən pulların azalmasına səbəb olub. Bunun qarşısını almaq üçün artıq indidən dövlət idarələrinin bir hissəsində həyat sığortasına getməyə icazə verilmir (qaydalra görə, həyatın yaşam sığortası ilə sığortalanmaq üçün işçinin özü ilə yanaşı, işəgötürənin də icazəsi tələb olunur – FED.az).
Elə ona görə də müzakirələrdə Vergilər və Maliyyə nazirlikləri də iştirak edir. Qarşıdan büdcə müzakirələrinin gəldiyini nəzərə alanda, böyük ehtimalla bu müzakirələrin nəticəsi 2019-cu ilin dövlət büdcəsi layihəsində nəzərə alınacaq.
Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi naziri Sahil Babayev FED.az-a bildirib ki, qısa müddət ərzində müzakirələrin nəticəsi açıqlanacaq. Hələliksə nazirliyin mövqeyi dövlət-özəl sektor əməkdaşlığının qorunmasıdır: «Biz həyat sığortası bazarının ləğv edilməsinin tərəfdarı deylik və o bazarın inkişafı imkanları da saxlanılmalıdır. Eyni zamanda bu insanların gələcək pensiya təminatı üçün sosial sığorta haqlarının tutulması mexanizimi də olmalıdır».
Nazirlik ona işarə edir ki, pulunu həyat sığortasına yönəldən işçilərin maaşının həmin hissəsindən DSMF-dəki hesablarna pul ödənilmir və bu da gələcəkdə həmin şəxslərin pensiya təminatını pisləşdirə bilər: «Bildiyimiz kimi həyat sığortasına müraciət edən şəxslər gəlir vergisindən və sosial sığorta ödəmələrindən azad olurlar, amma eyni zamanda sosial sığorta ödəməyən şəxs də gələcəkdə pensiya təminatından imtina edir və bu insanın pensiya kapitalında vəsait yığılmadığına görə, onun pensiya təminatı olmur. Bu gələcək üçün problem olur və ona görə də biz həm sığort şirkətləri, həm də Vergilər və Maliyyə nazirlikləri ilə aktiv müzakirələr aparırıq və bu mexanizimi elə bir mexanizimə çevirmək istəyirik ki, müəyyən qədər güzəştlər də olsun, müəyyən qədər sosial sığorta sisteminə ödənişlər olsun».
