Xəbər verildiyi kimi, Qərb ölkələri – ABŞ, Avropa İttifaqı Rusiyaya qarşı növbəti sanksiya olaraq Rusiya Bankının (Rusiya Mərkəzi Bankı belə adlanır – FED.az-) aktivlərini dondurmaq qərarına gəliblər.
Rus rublu çökür - 1 dollar 118 rubl oldu!
FED.az xatırladır ki, indiyədək Qərb ölkələri başqa ölkələrin mərkəzi banklarına da sanksiya tətbiq ediblər. Bunlar İran, Suriyə, Əfqanıstan və Venesueladır.
Avropa Komissiyasının rəhbəri (Avropanın prezidenti) Ursula fon der Layen bildirib ki, Avropa İttifaqı və onun tərəfdaşları Rusiya mərkəzi bankının aktivlərini dondurmaq qərarına gəlib. «Bu Mərkəzi Bankın tranzaksiyalarını da donduracaq və onu aktivləri idarə etmək imkanından məhrum edəcək»- deyə Avrokomissiyanın rəhbəri bildirib.
Bundan başqa, sanksiyalar Rusiya Mərkəzi Bankına imkan verməyəcək ki, əvvəlki sanksiyaların təsirini azaltmaq üçün beynəlxalq rezervlərindən istifadə etsin.
Qeyd edək ki, bir neçə gün əvvəl Bloomberg agentliyi bildirmişdi ki, Rusiya Mərkəzi Bankının xaricdəki ehtiyatlarının dondurulması məsələsi müzakirə edilir.
Mərkəzi Bankın valyuta ehtiyatlarına sanksiya qoyulması və onların dondurulması Rusiya üçün çox böyük zərbədir. ABŞ Dövlət Departamentində sanksiyaların keçmiş koordinatoru Deniel Frid yazır ki, Mərkəzi Banka qarşı sanksiya maliyyə sanksiyaları arasında ən yüksək dərəcəlidir.
Qeyd edildiyi kimi, əvvəllər də bəzi ölkələrin mərkəzi bankları oxşar sanksiyalara məruz qalıb. Məsələn İran Mərkəzi Bankı artıq 20 ildir oxşar sanksiya altında fəaliyyət göstərir. Nəticədə İran Mərkəzi Bankının Citibank-dakı 1,9 milyard dollarlıq vəsaiti dondurulub. 2019-cu ildə ABŞ bu siyahıya Venesuela mərkəzi bankını, 2020-ci ildə isə Suriya mərkəzi bankını daxil edib. 2021-ci ildə Əfqanıstanda «Taliban» hakimiyyəti ələ keçirəndən sonra ABŞ bu ölkənin mərkəzi bankana da sanksiya tətbiq edərək buradakı bir neçə milyard dolları dondurub..
Rusiya Mərkəzi Bankının nə qədər vəsaiti dondurulacaq?
18 fevrala olan vəziyyətə Rusiya Mərkəzi Bankının beynəlxalq ehtiyatları 643 mlrd dollar həcmindədir. Onların bir hissəsi müxtəlif valyutalarda – xüsusilə də dollarda, bəzi hissəsi qızılda saxlanılır. Xarici ehtiyatların 311 mlrd dolları xarici ölkələrin qiymətli kağızlarında, 152 milyard dollar isə xarici banklarda depozit kimi nağd şəkildə saxlanılır.
daha 132 milyard dollarlıq vəsait isə qızıl şəklində Rusiyada saxlanılır (bu təxminən 74 milyon unsiya və ya 2220 ton qızıl deməkdir). Daha 30 milyard dollar Beynəlxalq Valyuta Fondunda saxlanılır və faktiki olaraq dondurulmadan qorunub.
Bir neçə ay əvvəl açıqlanan məlumatlara görə, Rusiya ehtiyatlarının 96 milyard dolları dollardadır. 189 milyard dollar avroda, 38 milyard dollar isə britaniya funtunda saxlanılar.
Fevralın 25-də ABŞ Rusiyanın VTB bankı və Sberbankına sanksiya tətbiq edəndə Rusiya Mərkəzi Bankı elan etmişdi ki, həmin bankları dəstəkləmək üçün kifayət qədər valyutası var.
Pullar dondurulanda Mərkəzi Bank necə işləyəcək
Dollar, avro və funtdakı ehtiyatların dondurulduğu vəziyyətdə Rusiya Bankının rublun məzənnəsini qorumaq üçün imkanları kəskin azalacaq – çünki valyuta bazarına müdaxilə imknaları az olacaq.
Hələ fevralın 24-də, yəni hücumun ilk günü rublun məzənnəsi düşməyə başlamışdı və dollar 90 rubla yüksəlmişdi. Rusiya Bankı rublu qorumaq üçün 2014-cü ildən bəri ilk dəfə bazara müdaxilə etməli – öz ehtiyatlarından biri qədərini satmalı oldu.
Nəticədə dolların məzənnəsi 90 rubldan enərək 83 rublda sabitləşdi. Mərkəzi Bank rublu normallaşdırmaq üçün nə qədər valyuta xərclədiyini açıqlamadı.
«Moody's» reytinq agentliyi bildirir ki, yanvarın sonunda Rusiya Mərkəzi Bankının valyuta ehtiyatları - 469 mlrd dollar - Rusiya rezidentlərinin 2022-ci ildə xarici borclar üzrə bütün öhdəliklərini 3 dəfə üstələyirdi. Ümumiyyətlə bu məbləğ ölkənin bütün xarici borcuna bərabər idi. Amma əgər ABŞ, Avropa İttifaqı, Kanada və Britaniyanın sanksiyaları nəticəsində Rusiya Mərkəzi Bankının aktivləri bloklansa, Mərkəzi bank öz ehtiyatlarının 60%-nə, yəni 340 milyard dollara çıxış əldə edə bilməyəcək.
