Forex bazarı səriştəli bir vasitə olmaqla yanaşı bir o qədər də riskli sahədir. Bu sahəyə daxil olub bütün vəsaitlərini itirən insanların sayi heç də az deyil.
Bəs nə etmək lazımdır ki, yatırdığın pulu orada qoyub uduzmayasan və əksinə, bu bazardan pulun üstünə pul qatlayıb çıxasan? Forex treyderi olmağın incəlikləri və bu mexanizmi öyrənməyin əsas yolları nələrdir?
Əgər artıq bir valyutanın dəyərinin asanlıqla və şübhəsiz digər valyutalara, aktivlərə, neftə, qızıla görə dəyişə biləcək potensialda bir əmtəə olduğunu bilirsinizsə, o zaman valyuta bazarının hərəkət prinsipini başa düşmək elə də çətin deyil.
Ilk əvvəl, Forex bazarında ticarətə başlamaq istəyirsinizsə, Forex terminləri və bu sahənin əsas metodologiyası ilə yaxından tanış olmalısınız. Məsələn: çoxlarına mobil telefonlarda, valyuta dəyişmə məntəqələrində, reklamlarda, internetdə gördüyümüz valyuta cütü qiymətlərinin necə oxunması maraqlıdır.
Düzgün oxunuş şəkli üçün vacib olan aşağıdakı terminləri bilməliyik:
Bəs nə etmək lazımdır ki, yatırdığın pulu orada qoyub uduzmayasan və əksinə, bu bazardan pulun üstünə pul qatlayıb çıxasan? Forex treyderi olmağın incəlikləri və bu mexanizmi öyrənməyin əsas yolları nələrdir?
Əgər artıq bir valyutanın dəyərinin asanlıqla və şübhəsiz digər valyutalara, aktivlərə, neftə, qızıla görə dəyişə biləcək potensialda bir əmtəə olduğunu bilirsinizsə, o zaman valyuta bazarının hərəkət prinsipini başa düşmək elə də çətin deyil.
Ilk əvvəl, Forex bazarında ticarətə başlamaq istəyirsinizsə, Forex terminləri və bu sahənin əsas metodologiyası ilə yaxından tanış olmalısınız. Məsələn: çoxlarına mobil telefonlarda, valyuta dəyişmə məntəqələrində, reklamlarda, internetdə gördüyümüz valyuta cütü qiymətlərinin necə oxunması maraqlıdır.
Düzgün oxunuş şəkli üçün vacib olan aşağıdakı terminləri bilməliyik:
- valyuta cütü
- əsas valyuta
- qarşı valyuta
- alış qiyməti
- satış qiyməti
Məsələn, əgər USD/JPY = 100.53/55 valyuta cütünün necə oxunduğunu və nə mənaya gəldiyini bilmək istəyiriksə, buna nəzər sala bilərik: burada USD - əsas valyuta, JPY – qarşı valyuta, 53 – alış qiyməti, 55 – satış qiyməti adlanır.
Lot ilə əməliyyatlar:
Lot ilə əməliyyatlar:
- USD əsas valyuta olan cütlüklərdə
Bu zaman 1 lot böyüklüyü 100.000 USD -ə bərabər götürülür. USD/JPY, USD/CAD, USD/CHF cütlüklərində əsas valyuta USD olduğu üçün 1 lot 100.000 USD deməkdir.
Yəni, məsələn: EUR/USD = 1.1305 isə 1 lot EUR/USD 100.000 x 1.1305 = 113.050 USD dəyərindədir. GBP/USD = 1.3106 isə 1 lot GBP/USD 100.000 x 1.3106 = 131.060 USD dəyərindədir.
EUR/JPY = 113.69 əsas valyuta EUR olduğu üçün EUR/USD cütünün dəyəri 100.000 ilə vurulur.
Pip nə deməkdir?
Pip vergüldən sonrakı ən kiçik qiymət dəyişikliyini göstərən vahidə deyilir. Yəni, hər hansı bir valyutanın qiymətində dəyişiklik olarsa, çox sadə yolla sadəcə ilkin qiymət və hal hazırkı son qiymət arasındakı fərq pip adlanır. Həmin fərqi 1 lot =10.000-ə vurub, həmin valyutanın satış qiymətinə bölsək, aldığımız cavab pip dəyəridir və USD ilə götürülür.
Spread – valyutanın alış və satış qiyməti arasındakı fərqdir. Məsələn, EUR/USD = 1.1304/06 cütündə “/” – spread: 1 pip olur. Bu valyutanını 1 avrosu 1.1304 dollara satılır və 1.1306 dollara alınır. Forex-də açılan hər yeni əməliyyat üzərində əməliyyat aparılan valyuta cütünün spread- i qədər mənfidən başlayacaq.
Bu sadalanan terminlərdən əlavə sözsüz ki, yüzlərlə bilməyiniz vacib olan ifadələr də vardır. Point, kredit çiyni, swap, marjin və s. də onların arasındadır.
Spread-in mənasının nə olduğunu soruşsanız çox sadə bir cavab alacaqsınız. Spread brokerlərin – bazarda alıcı və satıcı arasında vasitəçi rolunu oynayan bazar içtirakçısı - əsas gəlir mənbəyidir. Broker sizin açdığınız hər əməliyyatdan spred çıxarır (adətən 2-4 punkt). Yəni bu, bir növ onun göstərdiyi xidmətin haqqıdır.
Bəs sözügedən gəlir haradan gəlir???
Bu sualın cavabı da sadə və bir o qədər də çoxtərəflidir. Bildiyimiz kimi müxtəlif ölkələrin milli valyutaları bir-birinə nisbətdə gecə-gündüz, dəqiqə-saniyə demədən dəyişir. Forex bazarı da elə məhz bu işi görmək üçün yaradılmış sistemdir ki, belə olduğu halda, həmin valyutaları alıb-satmaqla pul qazanılır. Bu sahədə gəlir əldə etmək imkanı eyni zamanda bazar meyllərindən asılı olmadan yaranır. Burada qiymətlər asanlıqla arta və azala bilər ki, bundan da treyderlər düzgün istifadə etməyi bacarsalar böyük gəlir əldə edə bilərlər. Əgər treyderlər hər hansı bir valyutanın qiymətinin tezliklə düşəcəyini proqnoz edə bilirlərsə, onda bu vəziyyətdən düzgün istifadə edərək həmin valyutanın satışından gəlir əldə etməlidirlər. Və ya əksinə.
Beləliklə, treyder bazar qiymətlərinin enib-yüksəlməsində səmərəli qərar qəbul edə bilərsə, valyutanın müvafiq olaraq satışından və alışından pul qazanacaqdır. Qeyd edək ki, bu proses riskli olduğu qədər də maraqlıdır. Bu proseslərlə bütün dünya üzərində milyonlarla insan getdikcə bu bazara daha çox maraq göstərməyə başlayır.
Forex –i qisaca aşağıdakı sxemlə belə göstərək:
Bəs Forexin bu qədər rəğbət qazanmasına səbəb nədir?
Əsas səbəbləri əlimizdəkindən daha çox pul yatıra bilmək və risk almaq imkanlarıdır. Qeyd edək ki, bu sahəni həyatının çox böyük hissəsinə çevirən insanların açıqlamalarına görə, forex bazarında yatırdığınız məbləğin maksimum 400 qatına qədər pulunuzu böyütmə və əməliyyat aparma limitiniz var.
Forexin bir çox maraqlı tərəfləri və insanları düşünməyə məcbur edən xüsusiyyətləri vardır. Bu bazarı nə qədər yaxşı bilirsinizsə bilin, sizdə yenə də bu bazarla əlaqədar yeni-yeni suallar ortaya çıxacaqdır.
Yeni girişim etmək istəyirsinizsə, burada bir satış əməliyyatı həyata keçirməlisiniz. Bu əməliyyatı həyata keçirmək üçün ilk əvvəl mütləq bir alış əməliyyatının olması zəruridir. Ancaq bir valyutada alış etmədən, o valyutanın qiymətinin düşəcəyini düşünürsünüzsə, birbaşa satış edə bilərsiniz.
Bəs haqqında danışılan həmin 400 qat məbləği niyə hədiyyə edirlər? Məqsəd müştərini məmnun etmək, yaxşılıq etməkdir, yoxsa sırf özləri üçün zəmanət olacaq pulu yarada və böyüdə bilməkdir? Əlbəttə ki, “mənfəət əldə edərək hədiyyə etmək” ifadəsi vəziyyəti qısaca izah edən ən düzgün ifadə olardı. Yəni müştərinin yatırdığı pulda zərər olarsa, həmin məbləğdən itki qarşılanacaq. Amma əksinə xeyir gələrsə, həmin mənfəət müştərinin hesabına yazılacaq və həmçinin bu işi görən də komisyon olaraq qazanc əldə edəcəkdir.
- USD qarşı valyuta olan cütlüklərdə
Yəni, məsələn: EUR/USD = 1.1305 isə 1 lot EUR/USD 100.000 x 1.1305 = 113.050 USD dəyərindədir. GBP/USD = 1.3106 isə 1 lot GBP/USD 100.000 x 1.3106 = 131.060 USD dəyərindədir.
- USD –nin olmadığı valyuta cütlərində
EUR/JPY = 113.69 əsas valyuta EUR olduğu üçün EUR/USD cütünün dəyəri 100.000 ilə vurulur.
Pip nə deməkdir?
Pip vergüldən sonrakı ən kiçik qiymət dəyişikliyini göstərən vahidə deyilir. Yəni, hər hansı bir valyutanın qiymətində dəyişiklik olarsa, çox sadə yolla sadəcə ilkin qiymət və hal hazırkı son qiymət arasındakı fərq pip adlanır. Həmin fərqi 1 lot =10.000-ə vurub, həmin valyutanın satış qiymətinə bölsək, aldığımız cavab pip dəyəridir və USD ilə götürülür.
Spread – valyutanın alış və satış qiyməti arasındakı fərqdir. Məsələn, EUR/USD = 1.1304/06 cütündə “/” – spread: 1 pip olur. Bu valyutanını 1 avrosu 1.1304 dollara satılır və 1.1306 dollara alınır. Forex-də açılan hər yeni əməliyyat üzərində əməliyyat aparılan valyuta cütünün spread- i qədər mənfidən başlayacaq.
Bu sadalanan terminlərdən əlavə sözsüz ki, yüzlərlə bilməyiniz vacib olan ifadələr də vardır. Point, kredit çiyni, swap, marjin və s. də onların arasındadır.
Spread-in mənasının nə olduğunu soruşsanız çox sadə bir cavab alacaqsınız. Spread brokerlərin – bazarda alıcı və satıcı arasında vasitəçi rolunu oynayan bazar içtirakçısı - əsas gəlir mənbəyidir. Broker sizin açdığınız hər əməliyyatdan spred çıxarır (adətən 2-4 punkt). Yəni bu, bir növ onun göstərdiyi xidmətin haqqıdır.
Bəs sözügedən gəlir haradan gəlir???
Bu sualın cavabı da sadə və bir o qədər də çoxtərəflidir. Bildiyimiz kimi müxtəlif ölkələrin milli valyutaları bir-birinə nisbətdə gecə-gündüz, dəqiqə-saniyə demədən dəyişir. Forex bazarı da elə məhz bu işi görmək üçün yaradılmış sistemdir ki, belə olduğu halda, həmin valyutaları alıb-satmaqla pul qazanılır. Bu sahədə gəlir əldə etmək imkanı eyni zamanda bazar meyllərindən asılı olmadan yaranır. Burada qiymətlər asanlıqla arta və azala bilər ki, bundan da treyderlər düzgün istifadə etməyi bacarsalar böyük gəlir əldə edə bilərlər. Əgər treyderlər hər hansı bir valyutanın qiymətinin tezliklə düşəcəyini proqnoz edə bilirlərsə, onda bu vəziyyətdən düzgün istifadə edərək həmin valyutanın satışından gəlir əldə etməlidirlər. Və ya əksinə.
Beləliklə, treyder bazar qiymətlərinin enib-yüksəlməsində səmərəli qərar qəbul edə bilərsə, valyutanın müvafiq olaraq satışından və alışından pul qazanacaqdır. Qeyd edək ki, bu proses riskli olduğu qədər də maraqlıdır. Bu proseslərlə bütün dünya üzərində milyonlarla insan getdikcə bu bazara daha çox maraq göstərməyə başlayır.
Forex –i qisaca aşağıdakı sxemlə belə göstərək:
Bəs Forexin bu qədər rəğbət qazanmasına səbəb nədir?
Əsas səbəbləri əlimizdəkindən daha çox pul yatıra bilmək və risk almaq imkanlarıdır. Qeyd edək ki, bu sahəni həyatının çox böyük hissəsinə çevirən insanların açıqlamalarına görə, forex bazarında yatırdığınız məbləğin maksimum 400 qatına qədər pulunuzu böyütmə və əməliyyat aparma limitiniz var.
Forexin bir çox maraqlı tərəfləri və insanları düşünməyə məcbur edən xüsusiyyətləri vardır. Bu bazarı nə qədər yaxşı bilirsinizsə bilin, sizdə yenə də bu bazarla əlaqədar yeni-yeni suallar ortaya çıxacaqdır.
Yeni girişim etmək istəyirsinizsə, burada bir satış əməliyyatı həyata keçirməlisiniz. Bu əməliyyatı həyata keçirmək üçün ilk əvvəl mütləq bir alış əməliyyatının olması zəruridir. Ancaq bir valyutada alış etmədən, o valyutanın qiymətinin düşəcəyini düşünürsünüzsə, birbaşa satış edə bilərsiniz.
Bəs haqqında danışılan həmin 400 qat məbləği niyə hədiyyə edirlər? Məqsəd müştərini məmnun etmək, yaxşılıq etməkdir, yoxsa sırf özləri üçün zəmanət olacaq pulu yarada və böyüdə bilməkdir? Əlbəttə ki, “mənfəət əldə edərək hədiyyə etmək” ifadəsi vəziyyəti qısaca izah edən ən düzgün ifadə olardı. Yəni müştərinin yatırdığı pulda zərər olarsa, həmin məbləğdən itki qarşılanacaq. Amma əksinə xeyir gələrsə, həmin mənfəət müştərinin hesabına yazılacaq və həmçinin bu işi görən də komisyon olaraq qazanc əldə edəcəkdir.
