Avropa Yenidlənqurma və İnkişaf Bankı 2022-ci il üçün Qafqazın 3 respublikası üzrə iqtisadi artım proqnozlarını açıqlayıb.
FED.az xəbər verir ki, Avropa bankı bu il üçün sürətli artım gözləsə də, gələn il yavaşımanın olacağını ehtimal edir.
Avropa Bankının ekspertləri bildirir ki, Azərbaycanda artımın səbəbi yüksək enerji qiymətləri, Ermənistan və Gürcüstanda isə xarici kapital axınlarıdır. Bununla yanaşı, bank hesab edir ki, iqtisadi artım, əsasən, asanlıqla geri qaytarıla bilən müvəqqəti amillərlə əlaqədardır.
Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı (AYİB) bu gün özünün son Regional İqtisadi Perspektivlər (REP) hesabatında bildirir ki, Ermənistan, Azərbaycan və Gürcüstan iqtisadiyyatları son illərdə ən yüksək artım templərinə malikdirlər.
Azərbaycan yüksək qiymətlər və artan ixrac gəlirləri nəticəsində yüksək səviyyəli neft və qaz gəlirlərindən, eyni zamanda qeyri-enerji sektorunun güclü göstəricilərindən istifadə edir.
Bu arada, Ermənistan və Gürcüstan Rusiya bizneslərinin və informasiya-kommunikasiya texnologiyaları (İKT) mütəxəssislərinin axınından faydalanaraq, bu kiçik iqtisadiyyatların xidmət sektorlarını inkişaf etdirir.
Bununla belə, 2022-ci ildə bölgə üçün qeydə alınan güclü artım 2023-cü ildə azalacaq və bu, onun orta müddətli davamlılığı ilə bağlı narahatlıqları vurğulayır. Hesabat xəbərdarlıq edir ki, Qafqazda cari artım əsasən asanlıqla geri qaytarıla bilən müvəqqəti amillərdən qaynaqlanır.
Azərbaycan üçün qeyri-müəyyənlik həm enerji qiymətlərindən, həm də inflyasiyadan qaynaqlanır. Gürcüstan üçün isə risklər qeyri-müəyyənlik və xarici şokların əhəmiyyətli ehtimalı ilə şərtlənir. Ermənistanın timsalında bunlar ölkənin getdikcə təcrid olunmuş Rusiya iqtisadiyyatı ilə sıx əlaqələri ilə daha da gücləndirilir.
Azərbaycan iqtisadiyyatının bu il 4,5 faiz artacağı, gələn il isə 2,5 faizə qədər yumşalacağı proqnozlaşdırılır. 2022-ci ildə Gürcüstan iqtisadiyyatının 8 faiz artımı, gələn il isə 5 faizə enməsi proqnozlaşdırılır. Eynilə, Ermənistan iqtisadiyyatında bu il gözlənilən 8 faizlik artımın 2023-cü ildə 4 faizə enəcəyi ehtimal edilir.
2022-ci ilin birinci yarısında Qafqazda inflyasiya enerji və ərzaq məhsullarının qiymət artımının yeni dalğası səbəbindən sürətlənib. Hər üç ölkənin mərkəzi bankları siyasət faizlərini artırmaqla cavab verdilər.
İndi inflyasiya orta hesabla 10 faizə düşüb ki, bu da hələ də yüksəkdir, lakin ümumilikdə AYİB regionları üzrə orta hesabla 16,5 faizdən əhəmiyyətli dərəcədə aşağıdır.
Azərbaycanda qeyri-enerji sektorunun güclü göstəriciləri 2022-ci ilin ilk yeddi ayı ərzində 6,2 faiz artıma səbəb olub. Karbohidrogenlərin qiymətlərinin artması ixrac gəlirlərini demək olar ki, iki dəfə artırıb, cari hesabda və büdcədə böyük profisitlərə gətirib çıxarıb.
Yüksək enerji qiymətlərinin yaxın perspektivdə ölkənin iqtisadi artımını dəstəkləyəcəyi gözlənilir. 2022-ci il üçün ÜDM-in 4,5 faiz, 2023-cü ildə isə 2,5 faizə qədər azalma ilə bağlı may proqnozu dəyişməz olaraq qalır.
Gürcüstanda 10,3 faizlik güclü artım, demək olar ki, pandemiyadan əvvəlki səviyyələrə çatmış turizmdə artım və pul köçürmələrindəki artım (Rusiya bizneslərinin və texnologiya sektoru peşəkarlarının müvəqqəti axını ilə gücləndirilmiş) ilə dəstəklənir.
Bu tendensiyalar Gürcüstanın ticarət kəsirinin örtülməsinə kömək etdi və larinin bahalaşmasına dəstək verdi və xarici ehtiyatların artmasına səbəb oldu. 2022-ci ildə 8 faizlik daha yavaş tempdə olsa da, artımın davam edəcəyi gözlənilir ki, bu da əvvəllər proqnozlaşdırılan 3 faizlik artımdan xeyli yüksək olaraq qalır.
Gələn il üçün hesabatda bu tendensiyanın əvvəlki proqnoza uyğun olaraq 5 faizə qədər azalacağı gözlənilir.
Ermənistanda 2021-ci ildə müşahidə olunan möhkəm canlanma 2022-ci ilə qədər güclü artım sürəti qazandırdı və yanvar-iyul aylarında iqtisadi artım 13,1 faizə çatdı. Gürcüstanda olduğu kimi, Rusiyadan çoxlu insan və firmaların gəlişi xarici axının 113 faiz artmasına və xidmətlərə tələbatın artmasına səbəb olub.
Bu, Ermənistana artan ticarət kəsirini maliyyələşdirməyə kömək etdi. Xarici ehtiyatlar da 20 faiz, məzənnə isə 18 faiz artıb. Hesabat 2022-ci ildə əvvəlki 4,5 faizlik proqnozdan 8 faiz güclü artım proqnozlaşdırır. Yavaşlamanın 2023-cü ildə 4 faizə enməsi ehtimalı ilə daha az yumşaq olacağı gözlənilir. Bununla belə, 2023-cü il üçün son artım təxmini əvvəlki 2,5 faizlik proqnozdan yüksək olaraq qalır.
Bütövlükdə, AYİB 2022-ci ildə regionları üzrə hasilatın 2,3 faiz artacağını proqnozlaşdırır. Bu, onun may proqnozuna nisbətən 1,2 faiz bəndi yuxarı reviziya olsa da, Bank proqnozlaşdırılan artım rəqəmlərinə 1,7 azalaraq yenidən baxaraq 2023-cü ildə zəif artım barədə xəbərdarlıq edir. faiz bəndi - 3 faiz.
Proqnozlar, Ukraynaya qarşı müharibənin şiddətlənəcəyi təqdirdə daha da aşağı risklərə məruz qalır.
