Xəbər verildiyi kimi, iki il əvvəl Azərbaycanda şəhərsalma qaydalarına dəyişiklik edildi və nəticədə 1 hektar sahədə icazə verilən tikinti sahəsi və tikinti həcmi azaldıldı.
Bu qayda şəhərin ekoloji vəziyyəti, sıxlığın azaldılması məqsədilə atılan addım olsa da, tikinti şirkətlərinin fəaliyyətinə də təsirini göstərir.
Bu dəyişiklik nəticəsində tikinti şirkətlərinin eyni sahədən əldə etdiyi gəlirlər nisbətən azalıb.
Hazırda Bakı şəhərində inşa edilən layihələrdən biri də «Yaşam residence» yaşayış kompleksidir. Kompleksi inşa edən «AzəriMonolit» şirkətinin rəhbəri Vüqar Əbilov FED.az-a müsahibəsində tikinti sektorundakı vəziyyətə diqqəti çəkib.
- Bizim hazırda təqidm etdiyimiz layihə «Yaşam Resedence» «Memar Əcəmi» metrosunun arxasında yerləşir. Layihəyə 3 ildir başlamışıq, burada müxtəlif otaqlı və sahəli 644 mənzil mövcuddur, hazırda mənzillərin satışı prosesi davam edir.
- Binadakı 1 kvadratmetrin qiyməti hansı həddədir?
- Binamız orta seqmentə uyğundur – 1 kvadratmetrin qiyməti 1300-1400 manat arasındadır.
- Vüqar müəllim, layihəyə başlanılan 3 il ərzində tikinti materiallarının qiyməti artıb, bu özünü sizin qiymətlərdə də göstəribmi?
- Doğrudur, tiknitiyə başlayanda tikinti materiallarının qiyməti bu günkünə nisbətən bir az ucuz idi. Bu gün dünyada bütün sahələrdə get-gedə bahalaşma ilə əlaqədar tikinti sektorunda da materiallarda da bahalaşma gedir. O dövrdə qiymətlər bu günkünə nisbətən bir az ucuz idi, 1000-1100 manat civarıbnda idi. Elə həmin ərazidə təkcə bizdə deyildi, başqa tikintilərdə də o civarda idi. Bu gün tikinti materiallarının qiymətinin bahalaşması ilə əlaqədar olaraq tikinti xərclərinin artması ilə bağlı olaraq bir az qiymətdə fərq eləyir.
- Kompleksdə tikinti işləri artıq tamamlanıb?
– Bəli, demək olar ki, tikinti tam qurtarıb, indi həyətdə o bəzi tamamlama və landşaft işləri gedir. Bina təhvil verilmək ərəfəsindədir. Yaşayış var, insanlar təmir eləməyə başlayıblar.
- Bu sizin ilk tikinti layihənizdir, bundan sonra davam eləmək fikriniz var?
- Bəli, inşallah yeni proyektlər üzərində işləyirik, bir neçə yer üzərində hələ fikrimizi cəmləmişik. Amma hələlik dəqiqləşməyib.
- Sizin kompleks neçə hektar ərazidə tikilibdir?
- Bir hektar ərazidə.
- Hazırda şəhərsalma qaydaları və ona uyğun əmsallar var – 1 hektarda tikilən tikintinin sahəsi ilə bağlı. Bu sizin işinizə necə təsirini göstərir?
- Əslinə baxanda tikinti şirkətləri bu məsələdə, xüsusilə də əhali olan ərazilərdə tikinti işlərini aparmaqda çox çətinlik çəkirlər. Bilirsiniz, o ərazidə əhalinin köçürülməsi tələb olunur. Köçürülmə proseslərində, xüsusilə də əgər ərazidəki insanlar binalarda yaşayırsa, daha çox çətinlik var. Təsəvvür edin köhnə binalarda, beşmərtəbəli binalarda, altıbloklu, beşbloklu binalarda 100-120 mənzil olur. 1 hektar hektar ərazidə azı 2-3 ədəd 5 mərtəbəli bina varsa, orada 150-200 ailənin köçürülməsi, solnradan onlaorın evlə təmin edilməsi nəzərdə tutulub.
- Çətinlik özünü ən çox nədə göstərir?
- Qaydalara görə, bu gün əhalini köçürüldükləri evdən 20% artıq sahəli evlə təmin etmək tələb olunur, üstəgəl o tikinti müddətində onların kirayəylə, kirayə puluyla təmin edilməsi – bunlar hamısı özü bir xərc yaradır.
Digər tərəfdən ərazidə mənzil tikilməsi ilə bağlı müəyyən əmsallar və kvadratlar nəzərdə tutulur. Həmin tikintinin satışı ilə bu xərclərin ödənilməsi çətinlik yaradır.
- Yəni tikinti şirkətləri belə vəziyyətdə məcbur olub, qiyməti qaldırmalı olurlar, onda da adamlar almırlar...
- Bu amilin özü də bazarda qiymətlərin qalxması üçün səbəblərdən biridir.
- Sizin fikrinizlə indiki şərti nə qədər yumşaltsalar, tikinti şirkəti üçün sərfəli olar, yəni bu dediyiniz məsələlərin təsirini bir az azaldar?
- Əslində burada şərtlər də öz-özünə qoyulmayıb. Bu, şəhərin infrastrukturuna görə, insanların yaşamalarına görə dövlətin qoyduğu qaydalardır. Bu məsələləri yəqin ki, dövlət orqanları biz tikinti sahələrində işləyənlərdən daha yaxşı bilir və onların bu məsələlərdə tam başqa arqumentləri də var. Hökümətin də öz arqumentləri var yəqin ki, burada həmin tikinlən əraziyə kommunikasiya xətlərinin verilməsi problemi də ola bilər, insanlar üçün orada sıxlıq, maşınların park ərazilərinin olması da problem ola bilər. Bu gün birmənalı demək olmaz ki, hansı variantda daha yaxşı olar. Amma bu məsələlər ortaq şəkildə müzakirə olunsa, bəlkə yaxşı olar, ortaq məxrəcə gəlmək olar.
- Siz əhalinin köçürülməsi və nəticədə yaranan əlavə xərcləri qeyd etdiniz, şəhərin kənarında torpaqlar çoxdur, burada binalar inşa etmək olmazmı?
- Tikinti şirkətlərinin tikdiyi binalara maraq olmalıdır, onlar satılmalıdır. Oradakı binalara maraq olması üçün şəhərin kənarında kommunikasiya xətləri, o cümlədən nəqliyyat vasitələri inkişaf eləməlidir ki, insanlar ora rahat gedə bilsin və sən də tikdiyin evləri sata biləsən. Çünki tikinti şirkəti üçün yəni belə deyək, çox da əhəmiyyət kəsb eləmir ki, bunu harada tikəcək, orada əhəmiyyət kəsb edən odur ki, bu tikdiyini satacaqmı, satdığında da projesini başa çatdıracaqmı. Çünki bu son nəticədə bir biznesdir və buradan gəlir də əldə edilməlidir.
- Yəni şəhər kənarlarında infrastruktur və nəqliyyat yaxşı inkişaf etmədiyinə görə, əhali və tikinti şirkətləri oraya maraq göstərmirlər. Bəs sizcə bu məsələ necə həll edilməlidir?
- Əslinə baxanda, Türkiyədə belə qayda var ki, bələdiyyələr o əraziləri memara açır, oranın infrastrukturunu, yolunu, kommunikasiya xətlərini açır, orada da təklif yaranır ki, burada müəyyən yerlərdə tikinti aparmaq olar. Yəqin ki, bizdə də əgər orada elə bir şərait yaradılsa ki, insanlar da o ərazilərə maraq göstərməyə başlasalar, niyə də olmasın, tikinti şirkətlərinin də maraqları var.
- Vüqar müəllim, ilk tikinti layihəniz hələ davam edir və bundan sonra yenə layihə etmək fikriniz var. Tikniti icazəsi alınması prosesi asandır? Hansı problem var bu sahədə?
- Bir az müddət çəkir, amma amma belə də, sənədləri uyğunlaşdırıb almaq olur. Yəni ki, tələb olunan sənədləri düzəldib sənədi almaq olur. İndi əsas çətinlik siz dediyiniz əmsallarla bağlıdır.
- Baxın, siz 1 hektar sahədə 4 bina tikmisiniz. Bundan sonra da həmin ərazidə 4 bina tikmək mümkün olacaqmı?
- Xeyr, yeni əmsallara görə, artıq buna icazə verməyəcəklər. Mən iqtisadi cəhətdən deyirəm. Bu iş özü bir projedir. Tikinti belə deyək, uzun müddət çəkən çox ağır bir prosesdir, çox sərmayə tələb eləyən prosesdir. Bu prosesi, yəni bu işi başlayanda bunu iqtisadi əsaslandırmalısan ki, yəni bu layihə necə başlayacaq, necə tamamlanacaq, onu necə icra edəcəksən. Dövlət qarşısında öhdəliklərini necə yetirəcəksən, bunlar hamısı uyğun gəlməlidir, bir də bu işlərdə müəyyən bir qazanc olmalıdır. Bu işlərin hamısı üst-üstə düşəndə bu projeyə girirsən.
- Bu tələblərin qüvvəyə minməsi və özünü nədə göstərəcək?
- Bu gün o mərhələdən bu mərhələyə keçid dövrüdür və yəqin ki, tələblərə cab vermək üçün Bakı şəhərində evin qiyməti bir az qalxmalıdır.
- Sizcə, qiymət artımı nə qədər olmalıdır?
- Bu gün onu dəqiq demək çətindir. Məsələn, hazırda bizim 1300 manata təklif etdiyimiz yerdə qiymətlər bəlkə 1800 manat olmalıdır ki, özünü doğrultsun. Onu da bazar çəkməyəcək, yəni satışında çətinlik olacaq. Çünki ikinci əl bazarı var, köhnə binalar bazarı var. Yəni bu çətinliklərin hamısını üst-üstə öyrənib bu projeyə başlamalıdır.
- 1800 manata ev alacaq alıcı çoxdurmu, bu qiymətə mənzilləri satmaq çətin olmaz ki?
- Almayacaq. Çünki bu günkü gündə bunu çəkəcək qiymətlər ona uyğun qiymət deyil, həm bazar o bazar deyil, həm ikinci əl bazarı var. Hazırda isə 1 hektarda 1 ədəd 16 mərtəbəli bina və 2 ədəd 14 mərtəbəli bina ola bilər. Yəni tikiləcək kvadratı nəzərə almaq lazımdır. Yenə deyirəm, bunu əsaslandıran dövlətin də öz amilləri, arqumentləri var. İnşallah biz proyektlərimizi davam eləmək fikrindəyik.
