Türkiyədə böyük dağıntılarına və insan tələfatına səbəb olan zəlzələnin nəticələri açıqlanmaqdadır.
FED.az xəbər verir son məlumatlara görə, zəlzələ 12 mindən artıq insanın həyatına son qoyub. Yaralananların sayı 62 mindən artıqdır.
Zəlzələ və onun səbəb olduğu dağıntılardan sonra Türkiyədə tikilən binaların keyfiyyəti gündəmə gəlib.
Türkiyədə eyni gündə baş verən 7,7 və 7,6 bal gücündə iki böyük zəlzələ və yüzlərlə təkanlar başda Kahramanmaraş və Hatay olmaqla 10 əyalətdə dağıntılara səbəb olub.
Zəlzələdə ziyan dəymiş bəzi binalar zəlzələlər nəticəsində dağıldığı halda, bəzilərində yeni çatlar baş verir.
Belə ki, Zəlzələ ilə balı yayılan videolarda binaların daş-qum topası kimi çökdüyü açıq-aşkar görünür. Nəticədə indi Türkiyə ictimaiyyəti nəzarət edici qurumlardan binaların tiknitisinin keyfiyyəti ilə bağlı hesabat tələb edir.
Aralıq dənizi Universiteti Zəlzələ Araşdırma Tətbiq və Araşdırma Mərkəzi Müdiri Prof. Dr. Ramazan Özçelik, “Bu gün dağılan binaların əksəriyyəti 1998-ci ildən əvvəl tikilmiş binalardır” deyə bildirib.
Fəlakətdən sonra yaşanan böyük dağıntıdan danışan Ramazan Özçelik Türkiyənin seysmik zonadada yerləşən bölgə olduğunu və hər an başqa nöqtədə zəlzələnin baş verə biləcəyini deyib.
«Əhalimizin böyük bir hissəsi zəlzələyə meyilli ərazilərdə yaşayır. Zəlzələ külək, yağış və qar kimi həyatımızda reallıqdır»-deyə ekspert bildirib.
Ege bölgəsi üçün zəlzələ xəbərdarlığı
Bundan sonra harada zəlzələlərin ola biləcəyini az-çox proqnozlaşdırdıqlarını ifadə edən Özçelik deyib:
Vanı bir nöqtə kimi götürsək, Qara dənizə paralel olaraq İstanbula, oradan da Hataya doğru uzanan bir fay zonamız var. Ege bölgəsi yenidən zəlzələ təhlükəsi ilə üz-üzədir. Bu qırılma zonasındakı bütün əyalətlər zəlzələ təhlükəsi altındadır. Bu bölgələrdə zəlzələlərin olacağını bilirik və onun maqnitudasını az-çox hesablaya bilərik. Sadəcə nə vaxt olacağını bilmirik. Həmişə deyirik ki, sabah zəlzələ olacaq kimi davranmalıyıq».
«Bu gün dağılan binaların əksəriyyəti 1998-ci ildən əvvəl tikilmiş binalardır»
Zəlzələdə baş verən dağıntılara baxmayaraq, ekspert bildirib ki, binaların tikintisi zamanı zəlzələ qaydalarına əməl edilib.
Prof. Dr. Özçelik qeyd edib ki, bu sahəyə nəzarət 1999-cu ildən sonra başlayıb. «Bina tikintisi ilə bağlı tənzimləmədə ən əhatəli dəyişiklik 1998-ci ildə baş verdi. 1999-cu il zəlzələsi mənim bu spesifikasiyadan istifadə etmək imkanım olmamışdan əvvəl baş verdi. Bizim problemimiz 1998-ci il spesifikasiyasından istifadə edilmədən tikilmiş binalardır. Bu gün dağılan binaların əksəriyyəti 1998-ci ildən əvvəl tikilmiş binalardır».
Ekspert bildirib ki, dağılma bu binalardakı dəmir və betonun keyfiyyətsiz olması ilə bağlıdır: «Söküntü bu konstruksiyalarda beton və dəmirin kifayət qədər olmaması səbəbindən baş verir. Zəlzələ spesifikasiyamızda 25 vahiddən az betona icazə verilməsə də, dağılmış binalarda bu, ehtimal ki, 5-10 vahiddir»- deyə o bildirib.
«Problem köhnə tikililərdədir»
Zəlzələdə dağıntıda ən böyük problemin köhnə tikililər olduğunu bildirən Prof. Dr. Özçelik söyləyib:
«Dayanıqlı bina tikməkdə problemimiz yoxdur, problemimiz köhnə tikililərdir. Bu strukturlar təcili müdaxilə tələb edir. Bu məsələlərdə bələdiyyələrin üzərinə böyük məsuliyyət düşür. Ölçmələr və araşdırmalar sayəsində zəlzələlərin harada olacağını az-çox proqnozlaşdırmaq olar. Bu gün AFAD-ın səhifəsinə daxil olduqda, yerləşdiyiniz yerin seysmikliyi ilə bağlı təhlükə səviyyəsini görə bilərsiniz».
Bununla yanaşı, qeyd edək ki, zəlzələdə dağılan binalar arasında son illər, hətta son 3-4 il ərzində inşa edilən binalar da kifayət qədərdir.
