Rusiya ilə təbii qaz müqaviləsinin başa çatması ilə Avropa İttifaqı (Aİ) Ukraynanın qaz kəmərlərindən istifadənin yeni yollarını axtarır. Bu kontekstdə Azərbaycan mühüm rol oynaya bilər.
"Biz ağılsızıq ki, onların ehtiyacı olmayacağı qaza on milyard dollarlarla vəsait qoyaq?!"
FED.az xəbər verir ki, Ukraynada Rusiya təbii qazını Qərbi Avropaya daşıyan minlərlə kilometr yeraltı boru kəməri var. Müharibə başlamazdan əvvəl bu xətlərlə hər il təxminən 150 milyard kubmetr təbii qaz nəql edilirdi. Lakin müharibənin başlaması ilə Aİ ölkələri Rusiyanın yanacaqlarından asılılığını azaltmağa çalışdı və Rusiya Ukrayna vasitəsilə qaz nəqlini 40 milyard kubmetrdən təxminən 15 milyard kubmetrə endirdi.
Rusiyanın “Qazprom” enerji şirkəti ilə 5 illik müqavilənin müddəti 2024-cü ilin sonunda başa çatacaq. Bu saziş Moskva ilə Kiyev arasında yeganə ticarət və siyasi razılaşma olaraq qalır.
Aİ Rusiya əvəzinə Azərbaycandan daha çox təbii qaz idxal etmək üçün danışıqlara başlayıb. Azərbaycan Avropaya qaz ixracını 56% artırıb və 2027-ci ilə qədər bu həcmi iki dəfə artırmağı hədəfləyir. Bu artım davam edərsə, 2024-cü ilin sonuna qədər Avropaya tədarük 12,8 milyard kubmetrə çata bilər.
Hikmət Hacıyev ötən ay bildirib ki, həm Aİ, həm də Kiyev Azərbaycanın Rusiya ilə danışıqları asanlaşdırmasını istəyir. Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski də Bloomberg News-a müsahibəsində danışıqların davam etdiyini təsdiqləyib.
Azərbaycanın böyük daxili qaz tələbatı və cari qazın Gürcüstan, Türkiyə və Avropaya ixracı var.
Azərbaycanın qaz ixrac imkanlarını artırmaq üçün vaxt və böyük investisiyalar lazımdır. Bundan əlavə, Aİ ölkələri qalıq yanacaqlardan bərpa olunan enerjiyə keçməyə çalışır, ona görə də Brüssel uzunmüddətli müqavilə bağlamaqdan çəkinə bilər.
Azərbaycan qazının Ukraynaya çatması üçün o, Rusiyanın cənub boru kəməri infrastrukturu vasitəsilə Türkiyə, Moldova və Rumıniyadan keçməli ola bilər. Bununla belə, bu cənub boru kəmərlərində tranzit xərcləri kifayət qədər yüksəkdir və bu, bu marşrutu iqtisadi cəhətdən çətinləşdirə bilər
