İpoteka və Kredit Zəmanət Fondu (İKZF) tərəfindən indiyədək 53 şirkətin 46,8 milyon manatlıq kreditinə zəmanət verilib. Bu barədə FED.az-a Fondun baş direktoru Emil Məmmədov bildirib. Onun sözlərinə görə, kreditinə zəmanət verilmiş şirkətlərin əksəriyyəti fonddan subsidiya da alır. Nəticədə İKZF hər ay bu şirkətlərin kreditlərinin faizinin bir hissəsi olaraq 200 min manatdan artıq vəsait ödəyir. Bəzi şirkətlər fonda zəmanət üçün müraciət etsələr də imtina alıblar. Səbəbi onların biznes planlarının və gəlirliyinin lazımı səviyyədə olmamasıdır.
Eləcə də bax:Biznesdə uğur: sahibkarlar və peşəkarların - ÜNSİYYƏTİ
FED.az Emil Məmmədovla müsahibəni təqdim edir.
- Emil müəllim, bilirik ki, kreditlərə zəmanət proseslərinə dəyişikliklər oldu. Bu dəyişikliklər nədən ibarətdir?
- Dəyişikliklərdən sonra kiçik və orta sahibkarların kreditləri ilə bağlı yanaşma daha sadələşdirilmiş formada tətbiq olunmağa başladı. Biz 350 min manatdan aşağı olan layihələrə daha sadə və daha fərqli şəkildə yanaşırıq. Kiçik və orta sahibkarların bizneslərinin bir çoxunu biz daxildən modelləşdirib qurduq. Biznesin zəif və güclü tərəflərini, ən çox rastlaşdığı riskləri müəyyən etdik.
- Belə sahibkarların əsas problemi nədədir?
- Əsas məqamlardan biri də odur ki, bu növ və bu həcmdə sahibkarlarda maliyyə hesabatlılığı çox zəif olur. Çox hissəsində isə ümumiyyətlə olmur. Maliyyə maarifləndirmələri də aşağı olduğuna görə, bunların çox zaman təqdim etdiyi sənəddə lazım olan məlumatları verə bilmirlər. Ona gröə, onlar üçün daha çox qiymətləndirmə üzərindən bir yanaşma qurduq .
Böyük müəssisə də bir neçə milyonluq layihə ilə bağlı müraciət olunanda təbii ki, daha geniş biznes plan yazır. Proseslərin təsvirini, biznesin özünü doğrultma müddətini yazır. Balans göstəriciləridir, pul axınlarıdır, mənfəət-zərər hesabatının daha geniş formada tətbiq edir. Biz əmsalllarla hesabalayırıq lazım olanda həmin o biznes proseslərinə istiqamətlər veririk. Amma kiçik layihələrdə biz bilirik ki, bunun o qədər imkanı yoxdur və biz bilirik ki, orta ölçü ilə kiçik sahibkar hansı şəkildə , hansı həcmdə məlumatı bizə verə bilər. Tipik bir anket sorğu formasını tətbiq etdik. Onu dolduranda bizə qiymət vermək üçün minimum lazım olan məlumatları ordan əldən edirik. Bu prosesdə bank da bizə yardımçı olur. Çünki prosesin bir hissəsini biz ötürmüş oluruq banka və bank ilkin təhlildən öz hesablamalarını aparır və biz o hesablamaları da nəzərə alırıq.
- Məbləği 350 min manatadək olan layihələrdə əvvəllər nə tələb olunurdu, indi nə tələb olunur?
- Əvvəlcə bu rəqəm 250 min idi, daha sonra 350 min manata qaldırıldı. Testdən keçirdik və gördük ki, bu yanaşma daha uğurludur. Ona görə göstəricini 350 min manatadək artırdıq. Fərq də, tələb olunana sənədlərin sayında və tərkibindədir. Sadə dildə desək iki yanaşmanın arasında fərq odur ki, bu kiçik layihələrə daha az sənəd tələb olunur. Böyük layihələrlə müqayisədə 2 dəfəyə yaxın az sənəd tələb olunur. Həmçinin o məlumatları doldurmaq asan olsun deyə biz tipik sənədlər formulyarları hazırladıq ki, onu daha rahat doldurmaq olsun.
- Az sənəd istəmək qiymətləndirməyə çətinlik yaratmır?
- Burda fərqli yanaşma istifadə olunur. Biz həmin o sahibkarları fəaliyyət növünə görə, daxildə bölüb modelləşdirib test etdik ki, hansına daha çox məlumat təsir edir. Misal üçün birində daha çox pul axınlarının həcmi təsir edir. O birində mal qalığının ölçüsü daha çox təsir edir. Bunun üzərindən bir növ reytinq sistemi quruldu ki, o imkan verir minimum tələb olunan məlumatla daha dəqiq ölçü çıxarıb vermək olsun ki, bu layihə nə qədər uğurlu olacaq.
- Dəyişiklikdən sonra kiçik biznesdən zəmanət və subsidiya üçün müraciətlər artdı?
- Layihənin başlanğıcında bizə daha çox böyük layihələrlə müraciətlər olurdu. Bir neçə milyonluq layihələr gəlirdi. Amma son 6 ayda kiçik məbləğli müraciətlərin sayı kəskin, hətta dəfələrlə artıb. Dəyişiklik o təbəqə üçün maraqlı oldu. Bizim sorğular da onu göstərirdi ki, bəlli bir məlumatlar var ki hansı ki, biz istəsək də həmin o sahibkar kateqoriyası onu hazırlayıb bizə təqdim etməkdə çətinlik çəkəcək. Həm çətinlik baxımından həm təcrübə baxımından, həm də mövcud resurslarına görə, çünki mühasibi yoxdur ki, onu tərtib etsin. Kənardan mühasib cəlb etsə isə böyük xərci olacaq. Bu adam 250-350 min maliyyələşmə alır onu da bir neçə minini başqa mütəxəssisə versə həmin şəxs üçün böyük xərc olur. Amma indi artıq daha sadədir və iş bankla fond arasında bölünüb.
