Bu il qiymətin aşağı düşməsinin səbəblərindən biri Rusiya Rublunun ucuzlaşmasıdır.
Ağdaş torpağı məhsuldarlığına görə seçilir. Buranın əlverişli iqlimi, bol suyu səpilən hər toxumu cücərdir. Ərsəyə gələn meyvələrin dadından doymaq olmur. Bu torpağın heyva və alçasından tutmuş düyüsünəcən adla deyilir. Ağdaşın xurmasının da yeri fərqlidir. Həm dadı, həm də keyfiyyəti ilə seçilən Ağdaş xurmasının istər yerli, istərsə də xarici bazarlarda alıcıları çoxdur.
Eləcə də bax: «Bakıda 70 qəpikdir, ərəblər 10 manata alırlar» – MÜSAHİBƏ
Artıq xurma mövsümü sona çatır. Bəs bu il xurma istehsalçıları üçün necə keçib, bağlardan proqnozlaşdırılan həcmdə meyvə toplanıbmı, qiymətlər kəndli üçün əlverişlidirmi? Suallarımıza cavab tapmaq üçün Ağdaş rayonunun daha çox xurma əkilən Ağcayazı kəndində olduq. Bu kənd 380 təsərrüfatdan ibarətdir. Həmin təsərrüfatların təxminən 300-də xurma yetişdirilir. Onların arasında 0,20 hektarlığı da var, 10 hektarlığı da. Ümumilikdə isə xurma bağları 200 hektardan çoxdur.
Kənd sakini, fermer Şahmalı Kərimovun bağındayıq. Burada qaynar iş gedir. Bir yanda xurma dərilərək yeşiklərə yığılır, bir yanda da həmin yeşiklər yük maşınına doldurulurdu. Fermer deyir ki, 10 hektar xurma bağı var. Onun 6 hektarı tam məhsuldar, 4 hektarı cavan bağlardır: "Məhsuldarlıq keçən il də yaxşı olub. Lakin builki məhsul əvvəlki ildə olduğundan orta hesabla iki dəfəyə yaxın çoxdur. Amma qiymət keçən ildəkindən ucuzdur. Ötən il 9-10 kiloqramlıq yeşikləri 8-9 manata satmışdıq. Cari ildə isə qiymət orta hesabla 3 manatdır”.
Fermer deyir ki, qiymətin düşməsi mənfəətə təsir göstərir. Belə ki, xurma bağları davamlı qulluq tələb etdiyindən xərci də çoxdur: "Məhsul yığılıb təhvil verildikdən sonra növbəti yığım dövrünədək hər gün burada çalışanlara 30 manat ödəniş edilir. Budama, suvarma, gübrə verilməsi də pul tələb edən işlərdir. İşin həcmi artdıqda mütləq əlavə işçi qüvvəsi tələb edilir. Daha çox işçi isə yığım mövsümündə olur. Sentyabrın 15-dən başlayaraq yığım qurtaranadək gündəlik işçi sayı orta hesabla 15 nəfərə çatır”.
Anar Abbasov da kənd sakinidir. O, alıcı və istehsalçı arasında vasitəçilik edir. Dediyinə görə, bu il qiymətin aşağı düşməsinə təsir edən bir neçə amil var: "Əgər onlardan biri bu il keçən illə müqayisədə bağların daha çox məhsul verməsidirsə, digər amil məhsulun başlıca satış bazarı olan Rusiyada milli valyutanın ucuzlaşmasıdır. Üstəlik, gömrük rüsumunun artması da vəziyyətə təsirsiz ötüşməyib”.
Kənd sakini Ayaz Abdullayev də qiymətin aşağı olmasından şikayətlənir. Deyir ki, 2017-ci ildə xurmanın qiyməti münasib olduğundan bağ sahibləri bu il əvvəlki dövrlərlə müqayisədə ağaclara daha yaxşı qulluq göstərdilər. Budama, suvarma, ağacların dibinin yumşaldılması, üzvi gübrə ilə təminat yüksək səviyyədə aparıldı. Əvəzində məhsul ikiqat artdı, qiyməti isə ucuzlaşdı.
Ümumiyyətlə, təkcə xurma deyil, cari il bir sıra kənd təsərrüfatı məhsullarının satışında fermerlər bu cür problemlə üzləşiblər. Xüsusən sarımsaq əkənlər daha çox ziyana düşüblər. Tonlarla sarımsaq insanların əlində qalıb. Hesab edirik ki, bu qəbildən olan problemlər tezliklə həllini tapmalı və kəndli əkdiyi məhsulun münasib qiymətə satışı sarıdan çətinlik yaşamamalıdır. Bu baxımdan "Ərzaq məhsullarının tədarükü və təchizatı” ASC-nin üzərinə böyük vəzifələr düşür.
© "Azərbaycan"
